Kubizam 
Početna
Kubizam
Žorž Brak
Pablo Pikaso
Galerija
Kviz
Nastanak Karakteristike  Faze razvoja kubizma Predstavnici

Kubizam je umjetnički pravac u modernoj umjetnosti, u prvom redu slikarstvu, nastao početkom 20. vijeka, koji je imao značajan uticaj na početak apstraktnog slikarstva.

 
  Žorž Brak i Pablo Pikaso  

NASTANAK

Kubizam je reakcija na osećajnost i spontanost fovista i ekspresionista. Kubizam je stvorio estetiku intelekta i vizuelno izrazio racionalnu svijest, značajnu za evropsku kulturu u prvim decenijama. Polazište kubizma bile su retrospektive Sezanovih slika u Parizu 1906. godine i afrička crnačka skulptura. Tvorci kubizma i njegovi glavni predstavnici su Žorž Brak i Pablo Pikaso.

Kubizmu ne možemo tačno odrediti početak jer na njega literatura nije imala veliki uticaj, a nije izašao neki manifest po kome bi se on mogao odrediti. Početke kubističkog stila možemo uočiti 1906. godine na djelima Pabla Pikasa i Žorža Braka za vrijeme njihovih zajedničkih studija u Parizu. Njihova saradnja je trajala do izbijanja Prvog svjetskog rata 1914 godine.
Kubizam je ponikao iz djela i teorije Pola Sezana koji je svoja iskustva i praksu naveo u jednom pismu 15. aprila 1904. godine Emilu Bernardu u kome on piše da se cijeli realan svijet sastoji od kocke, kugle i valjka odnosno geometrijskih oblika na koje se svi oblici mogu rastaviti da bi se naslikali. Sezan je umro i poslije njegove smrti je nastao ovaj pravac koji je on inicirao u svojim djelima.
Kubistički pravac je dobio naziv po podsmješno datom imenu jedne slike Žorža Braka koju su tadašnji likovni kritičari nazvali "Kubusčići". Naziv su izveli od latinske riječi kubus što znači kocka. Kubizam je pojednostavljivao oblike u interpretaciji realnosti na oblike kocke, lopte i valjka. Inače, ovaj pravac je doživio vrhunac 1914. godine.

   
Gitara
Žorž Brak
Gospođice iz Avinjona
Pablo Pikaso

KARAKTERISTIKE

Umjesto da posmatra predmet iz jedne perspektivne tačke, on ga istovremeno posmatra iz više uglova. Perspektiva je ukinuta. Geometrijska struktura slike više nije utemeljena na načinu na koji uobičajeno posmatramo predmete, već se stvara autonomna struktura koja je razumljiva jedino u samom domenu slike. Umjesto realnog svjetlosnog izvora koji osvjetljava sve predmete, Pikaso uvodi više izvora svjetla za svaki predmet u slici.
Napuštajući klasičnu perspektivu koja je od slike stvarala "pogled kroz prozor", kubisti ne slikaju ono što vide, već ono što o predmetu znaju. Oni su smatrali da je predmet nepromjenljiv i stalan i da ne zavisi ni od tačke posmatranja ni od osvjetljenja.
U lomljenju oblika Pikaso i Brak su došli do granice apstrakcije i, da bi zaustavili taj proces, počeli su se oko 1912. godine više oslanjati na realnost, ali ne u smislu predstavljanja stvarnosti, već korišćenjem elemenata konkretnih predmeta i materijala. Unoseći u sliku novinsku hartiju, komade tapeta, drveta, tekstila, Pikaso i Brak stvaraju kolaž, koji je ubrzo doveo do niza umjetničkih otkrića. Zalijepljene elemente realnosti umjetnici povezuju bojom ili ugljem na naslikanim predmetima. Sa kolažom se repertoar kubističke ikonografije ne mijenja, ali se u njemu ogleda dalja evolucija kubizma, od analitičkog ka jednostavnijim planovima, ka većem naglasku na boji i ka ravnijoj koncepciji predstave. Sve ovo će, na kraju, dovesti do sintetičkog kubizma.

     
Portret Ambroaza Volara
Pablo Pikaso
Čovjek sa gitarom
Žorž Brak
Road near estaque
 Žorž Brak
 

FAZE RAZVOJA KUBIZMA

Kubizam se dijeli na faze:
• PRETKUBISTIČKU (1906-1909) i u to doba spadaju Žorž Brak i Pablo Pikaso. U to doba je kubizam bio pod uticajem prethodnih trendova i dolazilo je do otkrivanja kubističke perspektive. Postepeno se predmeti na slikama razlažu na geometrijske forme a kolorit je nenaglašen i upotrebljava se samo paleta sivih i braonskih tonova.
ANALITIČKI KUBIZAM (1909-1912) predstavlja rani period kubizma, koji karakteriše strukturalna analiza formi. Brak i Pikaso u ovom periodu posmatraju forme predmeta kao geometrijske strukture. Te forme za njih nemaju fiksne karakteristike predmeta, nego ih čine serije ravni i površina koje ukazuju na spoljašnje i unutrašnje granice oblika. Te granice ni u kom slučaju nisu apsolutne budući da se konstatno pretapaju sa granicama drugih ravni. Otvaranje geometrijskih formi ne doprinosi njihovoj čvrstini, nego uzrokuje efekat dispersije volumena preko predstavljenog prostora, čija se skoro nepostojeća dubina artikuliše preko razbijenih planova koji formiraju preklapajuće uglove. Tokom cijelog perioda obojica umjetnika koriste zagasit tonalitet boje i predstavljaju isti predmet iz više uglova na piktoralnoj površini. Dolazi do djelimične apstrakcije i predmeti su zamjenjivani drugim predmetima koji su im slični i rastavljaju se na jednostavne geometrijske forme koje su predstavljane zanemarujući u potpunosti zakone perspektive.
SINTETIČKI KUBIZAM (1912-1914) je druga faza kubizma koja proizlazi od nove tehnike kolaža koju započinje Brak 1912. godine. Karakteriše je konstruisanje kompozicije polazeći od apsrahovane figuracije prethodnog perioda. Boja ponovo zauzima svoje mjesto a forme postaju još više dekorativne čemu doprinosi korišćenje komada novinskog papira, tapeta, razmontiranih kutija šibica i isječenih štampanih slova. Ti elementi se lijepe na platno i kombinuju sa crtežom u ulju, ispunjavajući tako dvostruku funkciju: postaju sastavni dio piktoralne ravni i dobijaju svoje mjesto u prostoru slike. Od 1918. godine, Brak će obratiti veću pažnju na taktilne i senzualne kvalitete, kao i ekspresivne vrijednosti boje, a pokret će se završiti 1920. godine, i njegove ideje će se uklopiti u orfizam.
ORFIZAM (1914-1923) je doba u kojem se dospjelo do apstrakcije u pravom smislu riječi i u njoj se iskorišćavaju efekti boje. Umjetnici ne imitiraju i ne trude se da rastavljaju predmet i da ga sastave od geometrijskih oblika, i time se dobijaju slikarski elementi koji su sasvim nezavisni od realnosti.
• POSLIJE 1923. došlo je do daljeg razvoja u kubizmu, koji više i nije čist kubizam već kubizam koji je pod nekim drugim uticajima kao na primjer imaginativni kubizam koji je pod uticajima nadrealističke umjetnosti.

 

PREDSTAVNICI

 
Žorž Brak Pablo Pikaso

     
 Povratak na vrh