ISTORIJA RIMA

Rim je nastao u VIII vijeku p.n.e. spajanjem nekoliko latinskih i sabinjanskih sela, smještenih na brežuljcima kojih, po tradiciji ima sedam. Etrurci su donijeli u velikoj mjeri (VII-VI vijek p.n.e.) da Rim postane dobro organizovan grad, sa bedemima i spomenicima. Grad je uskoro postao prijestonica ogromnog carstva, pod carstvom je brojao milion stanovnika. Pojava Varvara primorala ih je da organizuju odbranu (III vijek) i da se povuku unutar Aurelijanovog bedema. Konstantin mu je nanio fatalan udarac uspostavivši u Konstantinopolju drugu prijestonicu (330). Lišen carskog pristupa, Rim je započeo pad još prije nego što su ga opustošili Varvari (410, 455, 472). Prestiž je povratio kao centar hrišćanstva, kao glavni grad pontifikalnih država i papstva (osim u doba avinjonskog papstva i velike šizme, između 1309. i 1420. godine). Tek od XV vijekakada su pape obnovile njegov lik, Rim je postao stjecište velikih umjetnika renesanse. U XIX vijeku, počev od 1848. postavlja se rimsko pitanje koje se odnosi na postojanje suverenih država crkve, najprije u Italiji, koja se ujedinjavala, a zatim u italijanskoj državi.

753-509 p.n.e.- U VIII-VII vijeku p.n.e. stvaraju se prva naselja na brdu Palatin (21. april 753. je datum kada je, po legendi Romul osnovao Rim). Latinska i sabinjanska sela se pretvaraju u grad pod vladavinom etrurskih kraljeva, koji ostavljaju prve spomenike.
509-27 p.n.e.-period Rimske republike. Republikanski režim se postepeno razvija kroz magistrature koje su uglavnom kolegijalne (pretura, komzulat, cenzura), dok Senat, koga sačinjavaju patricijski poglavari, obezbjeđuje kontinuitet republike.


Preostali dio stanovništva, plebs, nema ni politička prava ni pravni status. Ratne potrebe (osvaja-
nja Lacijuma) favorizuju borbu plebejaca koji dobijaju pravnu jednakost i imenovanje novih magistrata plebejskih tribuna. Privid demokratije prikriva, međutim, dominaciju bogatih (plebejaca ili patricija), koja je jednako izražena u narodnim skupštinama (komicijama) i u Senatu.
390 p.n.e.-Gali, naseljeni u dolini rijeke Po, poražavaju rimsku vojsku u bici kod Alije. Zatim zauzimaju Rim koji, osim tvrđave na kapitolu, spaljuju u potpunosti.
V-III vijek p.n.e.- Rim osvaja južnu Italiju

246-146 p.n.e.- Punski ratovi omogućavaju Rimu da porazi velikog rivala Kartaginu
II-I vijek p.n.e.- Rim pretvara Grčku u rimsku provinciju, a zatim osvaja Malu Aziju, Judeju, Siriju, Španiju i Galiju. Ova osvajanja će Rim učiniti nasljednikom civilizacija mediteranskog basena i izmijeniti rimsko društvo- senatski plemići i vitezovi se obogaćuju, dok slabljenje klase sitnih posjednika uzrokuje razvoj novog plebsa koji sačinjava klijentelu bogatih.

Neuspjeli pokušaji reformi braće Grah (133-123) omogućava ambicioznim generalima da iskoriste socijalne nemire za uspostavljanje diktature. Unutrašnje borbe uskoro oslabljuju republiku.                                                                                                                              107-86. god.- Marije, a zatim Sula (82-79), vladaju uz podršku vojske.60. godine- Pompej, Kras i Julije Cezar nameću trojni savez - Trijumvirat, obnovljen 55. godine. Poslije perioda građanskog rata, Cezar je pobijedio Pompeja kod Farsale (48). Cezar, diktator, ubijen je marta 44. godine.
43.- Drugi trijumvirat- Antonije, Oktavijan, Lepid.
27. god. p.n.e.- pošto je pobijedio Antonija kod Akcijuma (31. god. p.n.e.), Oktavijan prisvaja svu vlast pod prividom republike.

RANO I POZNO CARSTVO

NAZAD        NASLOVNA         NAPRIJED