Lik

Direrovu predstavu o slici odredjuje lik. Oblik i izraz lika presudni su za uoblicavanje predanjem prenesenih slikarskih motiva, u vecini slucajeva opredeljenih hriscanskom porukom, a likovno ostvarenje vec je unapred oblikovano dugom tradicijom. Ukoliko se u ciklusima i pojedinacnim predstavama povesti spasenja prenose nove upecatljive predstave o biblijskim dogadjajima, to se u prvom redu postize ubedljivoscu radnje, stecenom tacnim poznavanjem ljudskog lika i njegovog tumacenja u smislu drukcije, pod uticajem antike i humanizma izmenjene slike coveka. “Priroda” je - a misli se na sve sto raste - za Direra velika uciteljica. Umetnost postaje saznatljiva u prirodi. Umetnikov je zadatak da prirodni oblik uhvati i ucini temeljem uoblicavanja dela. Direr se priblizava prirodi studijama o coveku radjenim po odevenom i neodevenom ljudskom telu, kao i merenjima radi utvrdjivanja zakonitosti svojstvenih proporcijama ljudskog tela. Susret sa Italijom i sa antikom svakako ga je svom silinom uputio na probleme koji nastaju kadf se tela i pokret vise ne mere po nekoj duhovno odredjenoj pojavnoj slici, vec po njihovom odnosu prema prirodi. Intenzivno proucavanje neodevenog tela uoceno je kao neminovna potreba za prikazivanje odevenog tela. Kad Direr u svom ucenju o proporciji govori o promenama u pokretu, on crtanje akta naziva najprecim putem za upoznavanje zajednickog sklada svih udova. Direrova nastojanja da stekne saznanja o covekovoj telesnoj gradji i funkciji pokreta, koja bi mogao iskoristiti u umetnickom stvaranju, zapocela su vec za vreme stranstvovanja. Studija nage zene datovana 1493. godine - prvi je crtez akta jednog nemackog umetnika po modelu. Sudeci po broju sacuvanih crteza, ovaj crtez je isprva bio usamljeno delo, stvoreno mozda kad mu se ukazala prilika da slika prema modelu. Tek za vreme boravka u Veneciji pretvorio se ovaj, tako reci slucajni, izbor motiva u usmereno bavljenje kako aktom, uz koriscenje mogucnosti koje su imali tamosnji umetnici, tako i odevenim likom. Pri tome pada u oci da te studije crtac nije smatrao pukim vezbanjima oka, nego je uvek tezio i slici podobnoj obradi. Teme iz anticke mitologije pruzale su mogucnost prikazivanja nagog coveka i izvan studijskog lista uz odgovarajuca proucavanja razlicitih polozaja. Nisu, na zalost, sacuvane brojne studije akta koje su posluzile kao predlozak bakrorezima sa antickim i srodnim motivima, a koje je Direr posle povratka iz Italije izradio. Posle drugog boravka u Veneciji, napori da pomocu konstrukcije i proporcija sazda lik potisnuli su studije akta prema zivom modelu. Kod crteza iz poznih godina treba racunati s tim da nema neposrednih studija prirode, nego su to vezbe po secanju.