CAR LAZAR
 

              Knez  Lazar,koji je vladao od 1371 do 1389 god. u oblasti triju Morava,predstavlja jednog od najvaznijih srpskih vladara u to vreme.Proslavio se ucescem u Kosovskoj bitci,u kojoj je i izgubio zivot,ali koja ga je ujedno svrstala u red besmrtnika.

            O knezevom zivotu pre pocetka vladavine i o njegovim precima,  ne zna se mnogo.Prema oskudnim podatcima koji su zabelezeni,knezev otac je bio Pribac Hrebeljanovic iz Prilepca kod Novog Brda.On je bio znacajna licnost na dvoru cara Dusana.Obavljao je posao logofeta,sluge ili peharnika.Na osnovu patronima Hrebeljanovic,moze se zakljuciti da se deda kneza Lazara zvao Hrebeljan,za koga ne postoje pouzdani istorijski podatci.Od blize porodice knez Lazar je imao i sestru Draganu,koja je bila udata za celnika Musu.Inace ime Lazar je jevrejskog porekla,”El’azar”,sto znaci “Bozija pomoc”.

Knez Lazar je jos kao mladic doveden u sluzbu na dvor cara Dusana,koji je ubrzo ocenio sposobnosti i vrline Lazareve,te ga je postavio za prvog u dvoru.Car Dusan zeni Lazara svojom srodnicom Milicom,kcerkom kneza Vratka,potomka Nemanjica po Vukanu.Dao mu je i jedan deo drzave na upravljanje,gde su kneza Lazara svi voleli i postovali.Knez Lazar je pokusao da nastavi tradiciju Nemanjica,ali mu desavanja u zemlji nisu isla u prilog.Krizno vreme od smrti cara Dusana pa do ucvrscenja na vlasti kneza Lazara,u jos slobodnom delu Srbije unelo je surevnjivost u ponasanje i uzajamne odnose oblasnih gospodara.Pored tih unutrasnjih nesuglasica,sve se jace osecala i opasnost od Turaka,koji su vec zauzeli dobar deo srpske zemlje,pa su cak cesto upadali i u moravsku Srbiju kneza Lazara.

               Knez Lazar se titulisao kao “gospodar svih Srba”, i upotrebljavao vladarsko ime Stefan.Crkva je priznala kneza Lazara za suve-

renog samodrzavnog vladara svih Srba,a takvim ga smatra i Carigradska patrijarsija koja se knezu Lazaru u pismu iz 1386, obraca kao preuzvisenom knezu sve Srbije.Knez Lazar je postavio pitanje skidanja crkvene anateme sa Srbije kod odgovornih u Carigradu.Carigradski patrijarh Filotej poslao je jeromonahe Mateja i Marka da u Srbiji svecano objave skidanje anateme.Oktobra 1375 za srpskog patrijarha izabran je Jefrem,poreklom Bugarin,ali Hilandarac.

                Zupan Nikola Altomanovic je posle pokasaja da pomocu Venecije oduzme od Dubrovnika Ston i Peljesac,doziveo slom.Uplitanje Venecije na obalama istocnog Jadrana pogodilo je ugarske interese.Zato je kralj Ludvig I,podstakao bosanskog bana Tvrtka i svog vazala, kneza Lazara, da se obracunaju sa Nikolom Altomanovicem.1373 godine, zupan NIkola je pobedjen od strane udruzenih saveznika i pomocne ugarske cete.Zupan je uhvacenu Uzicu i oslepljen,a njegove posede su podelili Tvrtko i knez Lazar.Knez Lazar je sa svojim srodnicima Musicima i zetom Vukom Brankovicem,dobio

krajeve od Rudnika do Kosova.Knez Lazar je 1379 godine,napao Radica Rastislavica,i oduzeo mu Kucevo i Branicevo.Posle smrti kralja Ludviga,knez Lazar je napao Golubac i Beograd.Tako  je oblast u kojoj je vladao, obuhvatala predele od izvorista Morave do Save i Dunava,sa gradovima:Nis,Krusevac,Uzice,Novo Brdo i Rudnik.Bracnim vezama je ucvrstio svoje pozicije.Kcerku Maru je udao za Vuka Brankovica,Jelenu za Djurdja II Stracimirovica Balsica,trecu kcerku je udao za bugarskog velikasa Sismana,a cetvrtu za velikasa Nikolu Gorjanskog Mladjeg.Kasnije se Olivera,najmladja kcer,udala za Bajazita.

                 Kada je sultan Murat podigao vojsku na kneza Lazara i Srbiju,knez Lazar je sazvao velmoze,podanike i prijatelje uoci bitke,da mu pomognu u odbrani Srbije.Neki vladari su se odazvali knezevom pozivu,prvenstveno njegovi zetovi,i na Vidovdan 28.VI 1389 godine, izasli su na Kosovo polje da odbrane Srbiju od najezde Turaka.U tom boju je poginuo knez Lazar.Kneza Lazara i jos nekoliko srpskih velmoza uhvatili su Turci i posekli.

              Sahrana kneza Lazara nije mogla biti obavljena odmah nakon njegove pogibije,jer se njegovo telo nalazilo u rukama Turaka.Bajazit,naslednik sultana Murata,koji je posjekao kneza Lazara,drzao je knezevo telo kao ratni trofej i sredstvo za pregovore i ucenu knezeve porodice.U nametnutim uslovima porodici,da dodje do tela,lezi kosovski poraz.Po zavrsetku pregovora,knezevo telo je predano porodici i ona ga je sahranila u Pristini,potom prenela u manastir Ravanicu,knezevu zaduzbinu.Sahrana u Pristini je izvrsena prvih dana meseca jula 1389.Po zavrsetku trece godine od Lazareve  sahrane, pristupilo se svecanom otvaranju knezeva groba.Tada je utvrdjeno da telo nije podleglo trulezi i da je sveto. 

/povratak/