STEFAN DUŠAN SILNI

kralj (1331-1346), car (1346-1355)

  

  Dušan je sin Stefana Dečanskog. Granice Dušanove države obuhvatile su i

najznačajniji centar pravoslavlja Vizantijskog carstva - Svetu Goru. Državni sabor u Skoplju je prihvatio proglašenje Carstva i Patrijaršije: na Uskrs 1346. godine Dušan je krunisan carskom krunom, koju je primio iz ruku srpskog patrijarha Joanikija i trnovskog patrijarha Simeona.

  U Dušanovo vreme manastir Hilandar se više nije toliko dograđivao, ali ga je car obasipao mnogobrojnim i različitim blagom. Bio je široke ruke i prema ostalim svetogorskim manastirima. Predanje mu pripisuje ktitorstvo crkve Svetih arhanđela.

Za cara Dušana i njegovo doba u Hilandaru vezuje se i plaštanica prvoprestolnog mitropolita Jovana iz Skoplja, koja je vanredan kultni i umetnički predmet. U Hilandaru se čuvaju i: čaša cara Dušana, sa ukrasom od slonovače iz 16. veka, Dušanova haša - bogati venecijanski pokrov za konja, Dušanov krst i maslina cara Dušana.

  Zbog njega su Svetogorci učinili presedan, do tada i od tada nepoznat u istoriji ove monaške države, u koju pristup imaju samo muškarci. Naime, pošto je Srbijom harala kuga, Dušan se sa svojom ženom, caricom Jelenom, sklonio na jedino mesto sigurno od crne pošasti - u Hilandar. Ali da ženska noga ne bi oskvrnula ovo sveto tlo, carica je sve vreme nošena u nosiljci. Predanje tvrdi da je u jednom trenutku ipak stala na posvećenu zemlju - koja se na tom mestu provalila.