Kod placentarnih sisara embrion se razvija unutar majèinog organizma.
Termin placenta(posteljica) primjenjuje se za organe izgraðene od embrionalnih i materinskih tkiva koji služe za transport hranljivih supstanci iz tkiva majke u tkiva embriona.Placente se ne nalaze samo kod sisara,vec i kod nekih drugih životinjskih grupa.
Kod sisara postoje dva glavna tipa placente.Kod prvog tipa uspostavlja se veza izmeðu zida materice(uterusa) i dijela horiona koji je ogranicen žumancetnom kesom s vitelinskim krvnim sudovima.Ovaj tip placente naziva se horio-vitelinska placenta.Ona je zastupljena kod nekih torbara.Kod drugog tipa placente veza se uspostavlja izmeðu horiona i alantoisa sa alantoiskim krvnim sistemom,koji preuzima transport supstanci izmedju majke i embriona.Ovaj tip placente se naziva horio-alantoiska placenta i nalazi se kod svih viših sisara i kod nekih torbara.
Placenta omogucuje prolaz supstanci iz materinskih u fetalna tkiva,pa sve što ubrzava ovaj proces povecava i efikasnost navedenog organa.Transport supstanci kroz placentalnu barijeru moze se olakšati na dva nacina:a)poveæanjem površine kontakta i b)smanjenjem debljine sloja koji odvaja materinsku od fetalne krvi.
Povrsina kontakta izmeðu majèinih i fetalnih tkiva uveæana je razvitkom nastavaka na površini horiona,poznatih pod nazivom resice(villi).Resice su prstenasti ili granati nastavci horiona koji sadrže vezivno tkivo i krvne sudove.Oni zalaze u ulegnuæa u zidu materice.Resice mogu biti rasporeðene na cijeloj površini horiona i ovaj tip placente se naziva difuzna placenta(kod svinja).Kod goveda resice se nalaze u grupama,dok je ostali dio horiona gladak.Grupe resica se nazivaju kotiledoni,a placenta ovog tipa je kotiledonarna placenta.Kod zvijeri su resice razvijene u obliku pojasa.To je zonalna placenta.Funkcionalna placenta covjeka ima oblik diska i naziva se diskoidalna placenta.Kod majmuna placenta se sastoji od dva diska.To je bidiskoidalna placenta.
Kod primitivnih sisara u difuziji supstanci izmeðu majke i embriona uèestvuju sljedeæi slojevi tkiva:krv majke,endotel majèinih krvnih sudova,vezivno tkivo oko majcinih krvnih sudova.epitel materice,epitel horiona,vezivo horiona,endotel krvnih sudova horiona i krv embriona.
Ako su sva navedena tkiva prisutna u placenti,epitel horiona je u kontaktu s epitelom materice,a takva placenta se naziva epitelio-horijalna placenta.Ovaj tip placente se nalazi kod svih torbara i kopitara.
Kad se blastula usadi i resice pocnu da rastu,površinska tkiva zida uterusa mogu se razoriti.Ako je tom prilikom unisten dio epitela materice i veziva ,epitel horiona moze da doðe u direktan kontakt sa endotelom majèinih kapilara.Tako formirana placenta se naziva endotelio-horijalna i razvijena uglavnom kod zvijeri.
Proces razlaganja tkiva zida materice moze da obuhvati i unutrasnji omotac majcinih krvnih sudova.Duplje krvnih sudova se tada otvaraju,a horionske resice se nalaze u majcinoj krvi,cime se olakšava razmjena hranljivih supstanci i njihova difuzija iz majcine krvi u krvne sudove horionskih resica.To je hemohorijalna placenta,koja se nalazi kod primata i mnogih bubojeda.
Kod epitelio-horijalnih placenti resice se na poroðaju izvlaèe iz udubljenja u kojima su se nalazile i embrionalni dio placente se udaljuje,tako da povrsina zida materice ostaje neozlijeðena(to znaci da nema krvarenja).Ta placenta se naziva adecidualna.Meðutim ,ovo nije sluèaj sa drugim tipovima.Pri poroðaju ne samo da se odbacuje embrionalni dio placente,vec i dio zida materice koji uèestvuje u izgradnji placente.Na zidu materice ostaje rana i javlja se krvarenje.Ta placenta naziva se decidualna.
Krvarenje pri poroðaju se normalno zaustavlja istim mehanizmom koji služi za istiskivanje novoroðenèeta:kontrakcijom mišiænog zida materice sužavaju se krvni sudovi i tako umanjuju krvarenje.
 |
 |
 |
 |
 |
 |