Ludwig van Beethoven je rođen u Bonu, tadašnjoj prestonici kelnskog okruga, kao sin rimokatoličkog dvorskog tenora Johanna van Beethovena (preminuo 1792.) i njegove supruge Marie Magdalene Keverich (1749 - 1787). Na krštenju 17. XII 1770. dobija ime po dedi Ludwigu v. B. koji je tada imao funkciju upravnika dvorske kapele.

Ludwigovo detinjstvo je obeležio nerazumni otac alkoholičar. Uz podršku svog tadašnjeg učitelja muzike, Christiana Gottloba Neefea (1748-1798), Beethoven već sa dvanaest godina komponuje svoja prva dela. Godine 1783. god. dobija mesto u dvorskoj kapeli, a sledeće godine je imenovan za drugog dvorskog orguljaša. Najveći uticaj na razvoj njegovih duhovnih kvaliteta imali su učitelj muzike Neefe i drugi iluminati iz kruga ansambla.

U kući dvorskog savetnika Emmanuela Josepha von Breuninga  i njegove supruge Helene Beethoven pronalazi u neku ruku zamenu za svoju porodicu. Njihova ćerka Eleonore ('Lorchen') će se kasnije udati za Beethovenovog dugogodišnjeg prijatelja iz mladosti, profesora medicine Franza Gerharda Wegelera (1765-1848) sa kojim je osnovao 'Hram svetog prijateljstva. Breuningov sin Stephan ('Steffen') bio je tako Beethovenu privržen i sa njim se seli u Austriju (zajedno sa njegovim sinom Gerhardom). Prvi Beethovenov pokušaj etabliranja u Austriji, kojeg finansira nadbiskup Maximilian Franz von Habsburg, ubrzo se izjalovio           zbog     iznenadne         smrti     majke   Marie   1787.   godine.
Nakon sto je uspeo oca da stavi pod starateljstvo, Beethoven 1792. po drugi put i zauvek, uz pomoć svog bonskog prijatelja Ferdinanda Ernsta von Waldsteina (1762-1823), odlazi u Beč.

Svojim bečkim učiteljima Josephu Haydnu, Johannu Baptisti Schenku, Johannu Georgu Albrechtsbergeru i Antoniu Salieriu, Beethoven kasnije ne pridaje veliki značaj. Počev od 1795. svoje sopstvene kompozicije prezentira u javnosti. Bečki dvorski krug ga je smatrao plemićem te je od samog početka bio prihvaćen kao jedan od njih. Otuda je bez problema imao pristup vodećim bečkim kućama tog vremena: Lichnowsky, Rasumowsky, Kinsky, Lobkovitz, Brunsvik, kao i svom najvećem darodavcu habsburškom nadvojvodi Rudolfu, kasnije kardinalbiskupu od Olmütza (1819). Nakon prvih uspeha na dvorovima u Pragu, Drezdenu, Lajpcigu i Berlinu, Beethoven se sve više povlači iz krugova visokog plemstva a nove prijatelje pronalazi u jozefinskim dvorskim službenicima: Nikolausu Zsmeskallu von Domanovecz, Karlu Pientriczu, Karlu Bernardu i Franzu Janschickhu.

Godine 1802. Beethoven završava svoju drugu simfoniju i dirljivi Svetogradski testament . Već tada ga muči sve osetljivija slabost sluha, ali je u tom periodu komponovao svoje najpoznatije simfonije (napisao ih je ukupno devet) i klavirske koncerte (ukupno pet). U njegovoj jedinoj operi Fidelio iz 1814. godine (obrada bezuspešnog dela Eleonore iz 1805/06. god.) glavni lik Eleonore ima pantalone-ulogu (Hosenrolle), odnosno obučena je kao muškarac. Uprkos tome što je potpuno ogluveo (1819.) u tom periodu nastaju epohalna dela kao Missa Solemnis (1822/23.) i Deveta simfonija (1824.).

Beethovenova sahrana, na kojoj je pročitan govor kojeg je napisao Franz Grillparzer i gde je Franz Schubert bio jedan od nosaca baklji u posmrtnoj povorci, poslužila je za jednu impresivnu predstavu carske i kraljevske monarhije.