Švajcarska

 
:: Index :: Geografski položaj :: Nastanak :: Politika :: Kantoni :: Ekonomija :: Jezik :: Religija :: Kultura :: Kviz ::
     

Jezik



Jezici Švajcarske:  nemački (63,7%)  francuski (20,4%)  italijanski (6,5%)  retoromanski (0,5%)

U članu 4 ustava Švajcarske od 1999. stoji: „Službeni jezici Švajcarske su nemački, francuski, italijanski i retoromanski“. U članu 70ą piše takođe: „Službeni jezici Švajcarske Konfederacije su nemački, francuski i italijanski. U komunikaciji sa ljudima retoromanskog porekla, romanš je takođe službeni jezik Švajcarske Konfederacije“. Ustav Švajcarske ne potvrđuje mesta u kojem se govori ovim jezicima. U članu 70˛ piše da je nadležnost kantona da sami izaberu svoje službene jezike, ali moraju da poštuju jezičke manjine i istorijski sastav te regije. Stranci nemaju pravo da sarađuju sa vladom kantona ili opštine na nekom jeziku koji nije potvrđen u ustavu (npr. srpski, španski). Ukupno 63,7% populacije Švajcarske govori nemačkim jezikom. Slede francuski sa 20,4%, italijanski (6,5%) i romanš (0,5%), koji se najviše govori u kantonu Graubindenu.

Zbog mnogih gastarbajtera koji žive i rade u Švajcarskoj, oko 9% stanovništva govori neki drugi jezik pored službenih jezika. Od ovih drugih jezika, srpskohrvatski jezici su sa 1,5%, najkorišćeniji.


 


Religije

Katoličanstvo je bila glavna religija u Švajcarskoj do 17. veka, kad je reformacija drastično promenila stanje. Ulrih Cvingli je imao veliku ulogu u reformaciji u Švajcarskoj. On je bio bivši reformator Ciriha. Od reformacije Ciriha i Ženeve, u Švajcarskoj postoji protestantska crkva, koja postoji i dan danas.

Stanovništvo kantona Ciriha, Berna, Bazela, Šafhauzena, Ženeve, Voa i Apencel Auserodena je početkom 19. veka bilo praktično protestantsko, dok su stanovnici kantona Friburga, Vale, Jure, Soloturna, Lucerna, Oba i Nidvaldena, Urija, Švica, Cuga, Apencela, Inerodena i Tičina bili katolici. Veroispovesno izmešani bili su kantoni Glarus, Argau, Sent Galen i Graubinden. Podela veroispovesti je bila rezultat upotrebe principa teritorije pri odabiru veroispovesti posle rata između katolika i protestanata u 16. veku.

Švajcarska nema zvaničnu državnu religiju, iako većina kantona (osim Ženeva i Nešatela) priznaju zvanične religije, u svim slučajevima ili Katoličku crkvu ili Švajcarsku reformisanu crkvu. Ove crkve, a u nekim kantonima i zajednice Starokatoličke crkve i Jevreja se finansiraju zvaničnim oporezivanjem svojih vernika.[37] Švajcarski Ustav jamči slobodu veroispovesti tako da se niko ne sme diskriminisati na verskoj osnovi.

Hrišćanstvo je dominantna religija u Švajcarskoj, a 41,8 % populacije je katoličke veroispovesti, a 35,3 posto stanovništva pripada raznim protenstanskim crkvama. Imigracija je donela islam (4,3 %, uglavnom Albanci sa Kosova) i pravoslavlje (1,8 %) kao značajne manjinske religije. Anketa Eurobarometra iz 2005. je pokazala da su 48 % stanovnika vernici, 39 % stanovništva je pokazalo verovanje u neku „duhovnu ili životnu silu“, 9% su bili ateisti, a 4 % agnostici.

Kultura


Svirači alpskih rogova u Valsu



Kultura Švajcarske je bila pod uticajem svojih susednih država, ali tokom godina se stvorila samostalna kultura, uz neke regionalne razlike. Osobito francusko govorno područje (Romandija) ima tendenciju da se orijnetiše ka francuskoj kulturi i da najviše bude proevropsko. Generalno, Švajcarci su poznati po svojoj dugoj tradiciji humanitarizma u Švajcarskoj. Švajcarska je rodno mesto Crvenog krsta i sedište Veće Ujedinjenih nacija za ljudska prava. Deo Švajcarske u kom se govori nemački jezik ima jaku tendenciju prema nemačkoj kulturi, iako se Švajcarci ne indentifikuju strogo kao Nemci, zbog razlika između dijalekata nemačkog koji se govori u Švajcarskoj i Nemačkoj. Italijansko govorno područje se više orijentiše prema italijanskoj kulturi. Jedino ostaje retormoanska kultura koja pokušava da očuva svoju lingvističku i kulturnu tradiciju. Švajcarski predstavnik na izboru za Pesmu Evrovizije 1989. bila je pesma romanš jeziku.

Mnoge planinske oblasti zimi imaju snažnu, energetičnu kulturu skijaških gradova, dok leti žive mirnije, kao rekrecioni centri. U nekim oblastima u sezoni dominira turizam, dok u proleće i jesen ima manje stranih posetilaca, a više Švajcaraca. Tradicionalna kultura farmera i stočara takođe preovlađuje u mnogim oblastima i ova veza sa zemljom i poljoprivredom je snažni „lepak“ koji povezuje sve Švajcarce. Iako najveći broj farmi sada ne proizvodi hranu za sebe, male farme su prisutne svuda izvan gradova, a Švajcarci iz gradova često, pored gajenja sobnog cveća, održavaju bašte ili drže saksije sa zdravcima na prozorima.

     
     
     
     
:: Index :: Geografski položaj :: Nastanak :: Politika :: Kantoni :: Ekonomija :: Jezik :: Religija :: Kultura :: Kviz ::