Eritrociti su crvena krvna zrnca koja nastaju u koštanoj srži, a razgrađuju se u stanicama histiomonocitnog sastava u koštanoj srži, slezeni i jetri. Uloga eritrocita je u prenošenju kiseonika, ugljen-dioksida koji se najvećim dijelom nalazi u vidu bikarbonata kao i u regulaciji pH. Broj eritrocita kod zdravih osoba iznosi 4-5.000.000 u jednom mm³ i najbrojnije su krvne ćelije. Kod muškaraca je ovaj broj nešto veći nego kod žena. Njihov broj se povećava pri visokim visinama i mišićnom radu. Stvaranje eritrocita naziva se eritropoeza i regulisana je potrebama tkiva za kiseonikom. Stvaranje eritrocita ubrzano je u svim stanjima u kojima postoji apsolutni ili relativni manjak kiseonika( npr. malokrvnost, duži boravak na većim visinama, bolesti respiratornog i kardiovaskularnog trakta). Stvaranje eritrocita se vrši u koštanoj srži gdje se odvija razvoj od proeritroblasta do eritrocita. Na stvaranje eritrocita utiču razni faktori kao što su bjelančevine i željezo. Eritrociti žive u normalinim uslovima od 100-120 dana nakon čega se prvo raspadaju da bi se mogli potpuno rastvoriti u slezeni ili jetri.

Oblik eritrocita je sličan disku, kada je u svježem stanju. Bikonkavan oblik im omogućava da lako prolaze kroz kapilare manjeg omjera od omjera eritrocita. Kod veličine eritrocita treba razlikovati omjer, površina, zapreminu i debljinu. Omjer je oko 7,2 mikrona, površina oko 120 mikrona kvadratnih, zapremina od 85-95 kubnih mikrona i debljina se kreće od 1,7-2,5 mikrona. Fizičke osobine eritrocita su sedimentacija, aglutinacija, propustljivost i hemolize. Aglutinacija je spajanje, sljepljivanje eritrocita u veće ili manje grupe. Propustljivost opne je nejednaka prema različitim supstancama. Hemoliza je oštećenje eritrocita pod dejstvom fizičkih ili hemijskih faktora. Eritrociti nemaju jedro, a imaju membranu i citoplazmu. Citoplazma je mrežasta i naziva se stroma, a membrana je izgrađena od lipida, bjelančevina i steroida.

Najvažniji sastojak eritrocita je hemoglobin koji predstavlja 90% svih čvrstih supstanci eritrocita. Hemoglobin je crveni pigment eritrocita. Količina hemoglobina je od 12,5-17 g u 100 cm³ krvi. Njegova uloga je prenos kiseonika pomoću labavih vezivanja za željezo. Najvažniji sastavni dio eritrocita je hemoglobin koji daje boju krvi i čini 33% njegove mase. U litri krvi muškarca ima 160g, a u litri krvi žene 140g hemoglobina. Sastoji se od bjelančevine globina i boje hema koji sadrži željezo. Glavna funkcija hemoglobina je prenos kiseonika, ali on učestvuje i u prenosu CO2 i regulaciji acidobazne ravnoteže. Vezanje hemoglobina na kiseonik stvara oksihemoglobin i on daje žarko crvenu boju krvi koja teče arterijama u velikom krvotoku, a vezivanje hemoglobina na CO2 stvara karbaminohemoglobin i on daje zagasito crvenu boju krvi koja teče venama u velikom krvotoku. Hemoglobin takođe podliježe raspadanju, te prelazi u boju bilirubin koja se izluči u žuč, a oslobođeno željezo se može iskoristiti za sintezu novih molekula hemoglobina ili se može pohraniti u skladištima željeza u tijelu.

vrati se nazad