Religija

U starom Rimu najzastupljenija religija bila je rimska religija (ital. Religio Romana), zajedno sa rimskom mitologijom koji su se poštovali u raznim kultovima. Zbog višekulturnog karaktera grada, javljale su se i druge religije kao mitraizam i razni mistični kultovi. Za vreme Rimske republike javlja se i judaizam, čiji su sledbenici često kroz istoriju zatvarani u rimski geto. Slična sudbina pratila je i sledbenike hrišćanstva, čija se zajednica vrlo rano javlja u gradu, koji su često bili progonjeni.

Uprkos progonima, hrišćanstvo je do 4. veka postalo toliko rašireno, da ga je na kraju car Konstantin I Veliki legalizovao 313. godine, a 380. godine car Teodosije I Veliki proglasio je hrišćanstvo službenom religijom carstva. Nešto kasnije, sve ostale religije su zabranjene, pa je tako i rimska religija izumrla.

Rim je postao jedno od središta hrišćanstva (uz Antiohiju, Aleksandriju, Carigrad i Jerusalim), a rimski biskup (papa) postao je nadređeni svim hrišćanskim biskupijama i vođa hrišćana, smatrajući se naslednikom sv. Petra koji je, uz sv. Pavla mučenički umro u Rimu u 1. veku. Od legalizacije hrišćanstva 313. godine, brojni rimski carevi i patriciji značajnim donacijama pomagali su Crkvu, čime je ona kroz vreme dobila znatnu političku moć.

Nakon pada Zapadnog carstva 476. godine, crkva je mala sve veći i veći politički uticaj i vlast nad civilnim stanovništvom u Rimu i okolnim područjima. Vremenom, Rim je postao središte Katoličke Crkve i glavni grad papskih država. U periodu renesanse u gradu su izgrađene brojne značajne crkve, uključujući baziliku sv. Petra na vatikanskom brežuljku.

Papinstvo se prvo nalazilo u Lateranskoj palati, a kasnije je premešteno u Kvirinalsku palatu. Nakon što je Rim pripojen Italijanskom kraljevstvu 1870, papa Pije IX povukao se u Vatikan i proglasio se zarobljenikom Savojske dinastije, što je izazvalo dugotrajni sukob između Katoličke Crkve i Italije.

Ovaj sukob rešen je 1929. Lateranskim sporazumima kojim je Sveta Stolica dobila pravo upravljanja nad Državom Vatikanskog Grada kao samostalnom državom.

Zbog velikih migracija iz afričkih država i država Bliskog istoka, u gradu se, zadnjih godina, značajno uvećala islamska zajednica. Zbog ove činjenice u gradu je podignuta muslimanska bogomolja koja je trenutno najveća džamija u Evropi.

Jezik

Izvorni jezik Rima bio je latinski jezik, iz kojeg se u srednjem veku razvio italijanski jezik. Ova razvijanje jezika dogodila se pod uticajem raznih regionalnih dijalekata, a najznačajniji je bio toskanski dijalekt. U Rimu se razvila posebna vrsta rimskog dijalekta (ital. romanesco). Stariji oblik rimskog dijalekta koji se upotrebljavao u srednjem veku bio je južnoitalijanski dijalekt, koji je bio vrlo sličan napuljskom dijalektu. Uticaj firentinske kulture za vreme renesanse, i preseljavanje mnogih Firentinaca u Rim (uključujući i pape iz porodice Mediči, Lava X i Klementa VII) uzrokovali su mnoge promene u dijalektu, koji je više počeo sličiti toskanskim jezičnim verzijama. Ovaj dijalekt većinom se upotrebljavao samo u Rimu sve do 19. veka, ali se od 20. veka proširio na ostala područja Lacija zahvaljujući rastu rimskog stanovništva i boljoj saobraćajnoj povezanosti. Ovaj dijalekt održavaju i brojna književna dela koja su na njemu napisana. Poznatiji autori koji su pisali na ovom dijalektu su Đuzepe Đoakino Beli, Trilusa i Čezare Paskarela. Moderniji rimski dijalekt u mnogome promovišu filmski glumci kao što su Aldo Fabrici, Alberto Sordi, Nino Manfredi, Ana Manjani, Điđi Projeti, Enriko Montesano i Karlo Verdone.

Obrazovanje

Rim je veliko središte za visoko obrazovanje. Prvi univerzitet u gradu je univerzitet „La Sapijenca” (Università degli Studi di Roma "La Sapienza") osnovano 1303, koji je najveći evropski univerzitet kojeg pohađa oko 150.000 studenata. Ostala dva gradska univerziteta su Tor Vergata (Università degli Studi di Roma Tor Vergata) koji je osnovan 1982. i Treći rimski univerzitet (Università degli Studi Roma Tre) koji je osnovan 1992. godine.

U gradu se nalazi i veliki broj papinskih univerziteta uključujući Univerzitet sv. Tome Akvinskog i Gregorijanski univerzitet (najstariji isusovački univerzitet na svetu iz 1551).

Ovde se takođe nalaze brojni privatni univerziteti kao LUMSA, Katolički univerzitet Svetog Srca, LUISS, Evropski institut za dizajn, Univerzitet Đovanija Kabota, IUSM, Američki univerzitet u Rimu i mnogi drugi univerziteti.

Muzika

Rim je važan muzički centar. U njemu se nalazi Nacionalna akademija Santa Čečilija (osnovana 1585.) za koju su izgrađene nove koncertne dvorane u Parku muzike („Parco della Musica“). U Rimu se nalazi i opera Teatro dell'Opera di Roma, i više manjih muzičkih institucija. Rim je bio grad domaćin Pesme Evrovizije 1991. i MTV evropskih muzičkih nagrada 2004.

Film

U Rimu se nalaze filmski studio Činečita koji je središte italijanske kinematografije i u kojem su snimani mnogi poznati filmovi.

Studio je 1937. osnovao fašistički diktator Benito Musolini, a saveznici su ga bombardovali tokom Drugog svetskog rata. Mnogi svetski poznati filmovi su ovde snimljeni od 1950-ih (npr. Ben Hur), a sam studio se od tog vremena najviše povezuje sa rediteljem Federikom Felinijem.

Tokom 1980-ih studio je privatizovan. I u novije vreme ovde su snimani poznati filmovi i serije, kao Bande Njujorka i serijal Rim.

Muzeji

Najstariji muzeji u Rimu su Kapitolski muzeji iz 1471. koji se nalaze na Kapitolu, i koji uz Vatikanske muzeje sadrže najveće i najvažnije umetničke kolekcije u gradu.

U Vili Đuliji, ladanjskoj kući pape Julija II koja je izgrađena sredinom 16. veka, nalazi se značajna kolekcija etruščanske i antičke rimske umetnosti. U blizini se nalazi i Vila Borgeze u kojoj se nalazi znamenita galerija u kojoj se nalazi većina umetnina iz kolekcije porodice Borgeze.

U Nacionalnom muzeju u Rimu kojeg je projektovao Mikelanđelo nalaze se važne grčke i rimske umetnine. Važne galerije slika nalaze se u palatama Dorija Pampili, Kolona i Barberini, a u Venecijanskoj palati nalazi se veliki broj umetnina od ranohrišćanskog razdoblja do renesanse.