Istorija Londona

Istorija Londona seže gotovo 2000 godina u prošlost, kada je Britanija bila dio Velikog Rimskog carstva, od I do IV vijeka. Rimljani su izgradili gradove, sa lijepim kćcama i mnoge puteve.Kad su se povukli iz Britanije početkom V vijeka naše ere, ostavili su na tlu Britanije oko 20 velikih gradova, sa oko 5000 stanovnika. Glavni grad je bio London, sa 20.000 stanovnika. London je u to vrijeme bio dva puta veci od Pariza I najznačajniji trgovački centar Sjeverne Evrope, jer je jugoistočna Britanija proizvodila mnogo kukuruza, koga je i izvozila. U IX vijeku Vikinzi osvajaju London, zatim ga osvajaju Normani 1066.g.,a normanski kralj Vilijam Osvajač se kruniše za kralja Engleske.

U 14. vijeku, rastu veliki gradovi, zanatlije stvaraju svoja udruženja, kao što su su udruženja tkača u Londonu. Zanatlijska udruženja se bogate i od njih nastaju prve kompanije koje su kontrolisale većinu poslova. U kasnijim vijekovima one su se razvile u velike finansijske institucije, koje i danas igraju značajnu ulogu u upravljanju londonskim Sitijem. Godine 1500-e, London je imao preko 60.000 stanovnika. Dok su se jedni bogatili, drugi su siromašili. Stvarala se gradska sirotinja.

Za vrijeme vladavine dinastije Tjudora, od 1485. do 1603., sto se najčešće smatra sjajnim periodom engleske istorije, Henri VII je udario temelje snažne nacionalne države i moćne monarhije. Živio je u prijateljstvu sa susjednim drzavama (Španijom i Francuskom). Njegov sin, Henri VIII , čuven po sjajnom dvorskom životu i po tome sto je odvojio Englesku crkvu od Rimske katoličke crkve, bio je mnogo ambiciozniji od svog oca.

Očekivao je da će igrati značajnu ulogu u evropskoj politici, ali vodeći neuspješne ratove to nije uspio. Imao je 6 žena. Za razliku od svog oca, ugadjao je sebi i trošio očeve pare. Godine 1531 Henri VIII se proglasio poglavarom Engleske crkve. Parlamentarnim zakonima, od 1532. do 1536. Engleska je postala protestantska država Henrija VIII, koji je umro 1547.

Naslijedio ga je njegov maloljetni sin Edvard VI, tako da je Engleskom upravljao Savjet. U to vrijeme, polovina Engleza su bili protestanti, a polovina katolici. Kada je Edvard umro u svojoj šesnaestoj godini, kraljicom Engleske postaje Henrijeva kćerka Meri, katolkinja, čija je majka bila Katarina od Aragona. Ona je bila prva kraljica Engleske od Matilde, koja je vladala prije 400 godina. U to vrijeme žene su smatrane inferiornijim od muškaraca. Meri je svojim brakom Španiju ucinila saveznikom Engleske. To je bio loš politički potez. Kad je Meri umrla, 1558.g, na prijesto dolazi njena polusestra Elizabeta.

Elizabeta I je potukla moćnu špansku flotu. Španija je bila glavni trgovački rival Engleske i njen najveći neprijatelj. I nakon poraza španske armade, Elizabeta I podstiče svoje mornare da napadaju španske brodove, koji se sa zlatom vracaju iz novootkrivene Amerike. Ona takodje podstiče engleske trgovce na iseljavanje i stvaranje kolonija. To je zacetak Britanskog kolonijalnog carstva XVII i XVIII vijeka. Krajem XVI vijeka Engleska osniva prve kolonije u Americi. Trguje afričkim robovima i prodaje ih Špancima u Americi. Trgovina robljem postala je za Englesku unosan posao, koji je trajao sve do kraja XVIII vijeka.

Osnivaju se velike trgovačke kompanije. Sljedećih 3o godina vodi se borba izmedju protestantizma i katolicizma u Engleskoj. Pretendent na prijesto je bila jedina Elizabetina rodjaka, škotska kraljica Meri, katolkinja, koju je Elizabeta držala u zatvoru 20 godina i na kraju je dala pogubiti.

U XVI vijeku dolazi do socijalnih problema u gradovima. Broj stanovništva je naglo porastao. Sa 60.000 stanovnika koliko je London imao1500. godine, broj stanovnika je do kraja tog vijeka porastao na 200.000. Trošio je pet puta vise uglja nego na početku vijeka, tako da se nebo nad njim prekrilo gustim dimom. Nije bilo dovoljno hrane. Životni uslovi su se pogoršavali, nezaposlenost je rasla, a s njom i bijeda. Mnogi ljudi su krali hranu da bi jeli. Smatra se da je za vladavine kralja Henrija VIII obješeno oko 7000 lopova. Doslo je do socijalnih nemira. Pobunili su se šegrti u Londonu protiv gradskih vlasti. Stanovništvo se jasno izdiferenciralo na bogate i siromasne.

Danas je London spoj tradicije i centar najsavremenijih svjetskih zbivanja.Najzanimljiviji je Umjetnički centar na juznoj obali Temze, South Bank, sa pozorištima, galerijama i koncertnim dvoranama, u kome se mogu vidjeti najbolje pozorišne predstave, najnoviji filmovi i čuti najbolja muzika. U tom kompleksu se nalazi Hayward Gallery, koju je kraljica otvorila 1968.g.
Smatra se ikonom brutalne arhitekture 60-ih godina. To je jedan od najvecih izložbenih prostora u Velikoj Britaniji, u kome se izlaze vizuelna umjetnost iz cijelog svijeta. Cilj joj je da uspostavi most izmedju eksperimentalne i etablirane umjetnosti. Ima kritički i provokativni stav prema umjetnosti, u smislu stalnog preispitivanja šta je umjetnost. Vizuelnu umjetnost prikazuje kroz istoriju, kulture, discipline i medije. Spektar tema koje postavlja na repertoar vrlo je širok. Galerija ima i svoju biblioteku. U neposrednoj blizini je Royal Festival Hall, koncertna dvorana u kojoj se moze poslušati npr. Šangajski dzez orkestar, Pakleni ciganski tango, Džez kvartet Anite Wardell, Mocartova “Čarobna frula” itd.

početna