Njemačka idealistička filozofija

Kant

 Opis:
  1. Kantova filozofija  je transcendentalni idealizam. ''Idealizam se sastoji u tvrdnji da nema drugih osim misaonih bića, ostale stvari, za koje mislimo da ih opažamo u zrenju, bile bi samo predodžbe (predstave) u misaonim bićima, kojima uistinu ne odgovara nikakav spoljašnji predmet. Ja naprotiv kažem: Nama su stvari dane kao predmeti naših osjetila, koji se nalaze izvan nas, ali o tome šta su te stvari same o sebi, ne znamo mi ništa, nego spoznajemo njihove pojave, tj.  predodžbe (predstave) koje one u nama proizvode, kada aficiraju naša osjetila. Prema tome ja na svaki način priznajem da izvan nas ima tjelesa, tj. stvari koje mi, mada posve nepoznate po onome, što su same o sebi, poznajemo po predodžbama, koje nam pribavlja njihov uticaj na našu osjetilnost i kojima dajemo naziv tijela. Ova riječ znači dakle pojavu onoga nepoznatog, ali zato ništa manje zbiljskog predmeta. Može li se to nazvati idealizmom? To je upravo protivno od njega.”‘ ( Kant,1953:44 ) Ali Kant poslije ističe: ''Moj tako zvani (zapravo kritički) idealizam jeste dakle posve osebujne vrste. On naime preokreće obični idealizam, tako da svaka spoznaja a priori, čak i spoznaja geometrije, tek po njemu dobiva objektivni realitet, što ga bez onog mog dokazanog idealiteta samog prostora i vremena ne bi mogli potvrditi ni najrevniji realisti...Neka mi dakle bude dopušteno da ga ubuduće, kao što je gore već navedeno, nazivam formalnim ili još bolje kritičkim idealizmom, kako bi se razlikovao od Berklijevog  dogmatičkog i Kartezijeva skeptičkog idealizma''. (Kant,1953:126)
    • Kantovi odgovori na pitanja postavljena u drugom dijelu nauke o metodi Kanonu čistog uma (Šta mogu znati? Šta treba da činim? Čemu smijem da se nadam?) pobudili su i otvorili nova pitanja u  filozofiji.
    • “Sve velike promene modernih vremena počele su sa Kantom. U vreme kada Heidegger piše knjigu ‘Kant i problem metafizike’, u kojoj pokušava da dokaže da je Kantova kritika čistog uma zapravo zasnivanje metafizike, neokantovstvo je u Evropi u punoj zrelosti... Sa svoje strane, kako sam ovaj  filozof piše, isto neokantovstvo je zaslužno za najmanje tri  važne stvari u filozofiji XX veka. Prvo, obnovom, mada jednostranom, Kantove filozofije pozitivizmu je preostalo jedino da ‘sklizne’ u idolatriju činjenica. Drugo, sama Kantova filozofija je brižnom obradom i klasifikacijom postala dostupna u gotovo celom svom obimu i, treće, na mnogo viši teorijski nivo je dignuto samo istraživanje istorijske filozofije,  naročito antičke”. (Stanisavac, 1979:11)  
    • Nova pitanja pobudila su pojavu i filozofske antropologije i djela koja pokušavaju da daju odgovor na pitanje šta je čovjek, pitanje svih Kantovih pitanja. Hajdeger piše spis Kant i problem metafizike koji posvećuje Maksu Šeleru osnivaču filozofske antropologije. Šeler je otkrio da onaj prvi i najniži sloj ima moć i uticaj na čovjekovu ličnost bez koje njegov duh nema energije, što je  Hajdeger smatrao da je  i Kanta uplašilo kad je uočio kako je uobrazilja i mašta onaj nepoznati  korijen oba stabla ljudskog saznanja, čulnosti i razuma. I Difren u svom djelu Za čoveka kritikujeHajdegera, koji je izjednačio Kantovo transcendentalno i transcendentno. Sve ovo ukazuje koliko je Kantova filozofija imala uticaj na tok dalje filozofske misli.
      • Sve Kantove "Kritike" imale su za cilj:
      Doći do znanja koja mogu pobiti agnosticizma, i otkriti u metafizičkoj, etičkoj i estetskoj oblasti postojanje univerzalnog, nužnog i istinitog na osnovu apriornih formi spoznaje.

Zadaci:

Koji je značaj Kantove filozofije?

Slike su preuzete iz Atlasa filozofije, čiji su autori: Peter Kunzmann, Franz - Peter Burkard i Franz Wiedmann

Index