JOVAN DUČIĆ, ŽIVOT I DJELO

 

            Moderna srpska književnost s početka XX v. imala je u Jovanu Dučiću svojeg istaknutog pjesnika i stilistu. Rodom iz Hercegovine, iz Trebinja, on je svoj životni put započeo učiteljskim pozivom u Mostaru. Tu je drugovao sa Aleksom Šantićem i s njim učestvovao u radu mladog i nacionalno svjesnog mostarskog naraštaja koji se okupljao oko časopisa »Zora« i kulturnog društva »Gusle«.

             Međutim, Dučić ubrzo napušta zavičaj i odlazi na školovanje u Švajcarsku i Francusku. U Ženevi i Parizu stiče visoko kulturno i književno obrazovanje, izgrađuje se na literaturi francuskih modernista i  simbolista, a potom stupa u diplomatsku službu Srbije, u kojoj ostaje i poslije Prvog svjetskog rata.

             Pored više zbirki pjesama, Dučić je napisao i zbirku putopisa »Gradovi i himere«, gdje su iznesene njegove impresije sa putanja po Evropi i Egiptu.

 »Blago cara Radovana« je zbirka njegovih razmišljanja i shvatanja o raznovrsnim problemima čovjekovog duha i života. Naziv knjige je simboličan – označava iskonsku težnju čovjekovog duha da se oplemeni, uzdigne i dođe do najviših saznanja i istine.

 Ljepota i snaga Dučićeve poezije je u tome što je sačuvao jednu od svojih najdragocjenijih odlika: savršenstvo stiha, muzikalnost rime i čudnovatu sposobnost da, usred banalnosti i situacije, stvori po koju sliku ili metaforu, koja i tu nikne kao vrijednost:

                         Hujaše negde vetar oko vile,
                        pesmu o tuzi. I ja gledah tako,
                        na njenom čelu i licu od svile
                        gde mutno veče umire, polako.

                        Mi besmo nemi; ali mi se čini
                        to veče da smo u ćutanju dugom
                        sami mi tužni u hladnoj tišini,
                        svu povest srca rekli jedno drugom.

             U godinama oslobodilačkih ratova Srbije, Dučić je ispjevao i niz patriotskih pjesama u kojima je opjevao slavu i pobjedu srpske vojske.

 Poezija J. Dučića je produhovljeno umjetničko stvaranje, najvećim svojim dijelom otuđena od stvarnog, običnog života, nije se osvrtala na konkretne žive probleme njegovog naroda. Svoja shvatanja o poeziji i stav prema njenim zadacima otvoreno je iskazao u pjesmi »Moja poezija«:

                        Mirna kao mramom, hladna kao sena,
                        ti si bledo, tiho devojče što sneva.
                        Pusti pesma drugih neka bude žena
                        što po nečistijem ulicama peva.

 Po njegovim riječima, poezija mora biti uznesena nad stvarnim životom i da se nikad ne spusti do njegovih problema:

                        Ja ne mećem na te đinđuve sa trakom,
                        nego žute ruže u te kose duge;
                        budi odveć lepa da se sviđaš svakom,
                        odveć gorda da bi živela za druge.

 U pogledu forme Dučićeva poezija je predstavljala napredak i novinu u razvitku naše pjesničke riječi. Ona je za čitav niz godina bila prava škola, koja je živo djelovala u ondašnjem književnom životu.