RANO I POZNO CARSTVO
RANO CARSTVO
Sa titulom avgusta, Oktavijan raspolaže vojnom (imperium), civilnom (magistrature)
i vjerskom (vrhovni sveštenik) vlašću. Prvi predstavnik
julijevaca-klaudijevaca, Oktavijan, koji se nadalje naziva Avgust, reorganizuje
vojsku, centralnu upravu provincija i utvrđuje granice carstva na Rajni i
Dunavu. Nasljednici, Tiberije, Kaligula, Klaudije i Neron, nastavljaju njegovo
djelo od 14. do 68. godine n.e. Pod Tiberijem carstvo se širi osvajanjem
Italije, ali su odnosi između carstva i Senata složeni. Oni će se pogoršati
pod Kaligulom i Neronom.
69-96. god.- Flavijevci (Vespazijan, Tit, Domicijan) konsoliduju carsku vlast i
stabilizuju granice
96-235. god.- carstvo je na teritorijalnom, privrednom i kulturnom vrhuncu pod
Antoninima (96-192) i prvim Severima. Politička stabilnost koju su obezbjedili
Antonini (Nerva, Trajan, Hadrijan, Antonin, Marko Aurelije i Komod) pogoduje
poljoprivrednom, industrijskom i trgovinskom napretku. Vladajuća klasa, u kojoj
se mješaju senatori, vitezovi i gradska buržoazija obogaćuje se, dok se
gradovi, centri romanizacije, ukrašavaju brojnim spomenicima. Civilizacijsko
jedinstvo se afirmiše u čitavom carstvu.
|
|
POZNO CARSTVO
235-284.- Ugroženo od Germana i Persijaca, carstvo je pred raspadom. Ovaj
period je obilježen propašću seljaštva pred širenjem velikih posjeda,
siromašenjem gradova, prestankom osvajanja i spoljnjom prijetnjom. Rastući
značaj vojske dovodi do perioda vojne anarhije (235-268), a zatim do
dolaska na vlast imperatora porijeklom iz Ilirije (268-284) koji će
privremeno obnoviti rimski poredak, sa Aurelijanom, a zatim Dioklecijanom
(285-305). Dioklecijan uspostavlja tetrarhiju, kolegijalni sistem u kojem
vladaju dva avgusta i dva cezara. |
313-337.- Konstantin ponovo uspostavlja jedinstvo carstva i
stvara novu prijestonicu, Konstanti-
nopolj, koja postaje rival Rima. Konstantin 313. izdaje ukaz o slobodi hrišćanske
vjere. 395. godine, poslije Teodosijeve smrti, Rimsko carstvo je konačno
podjeljeno između Zapadnog (pri-
jestonica Rim i Istočnog carstva (prijestonica Konstantinopolj). U V vijeku
varvarska osvajanja teško pogađaju Zapadno carstvo. 410. godine Alarik pustoši
Rim, a 476. varvarski kralj Odoakar svrgava posljednjeg imperatora Romula
Augustula, što označava kraj Zapadnog carstva. Na istoku, vizantijsko carstvo
će trajati do 1453.
NAZAD
TEST
