|
|
Iako izgledaju kao velike planine, vulkani su zapravo ogromne gomile ohladjene i stvrdnute lave koja pod velikim pritiskom suklja iz pukotina na površini Zemlje. Ispod tih pukotina nalaze se velike kolichine magme (techne lave), kamenja i raznih gasova sabijenih pod velikim pritiskom. Vulkani se takodje nalaze i na dnu okeana, na mjestima gdje se dodiruju razlichiti slojevi Zemljine kore.
Na samom dnu vulkanskih kupa nalaze se rijeke magme i otopljenih stijena koje prolaze kroz male pukotine i mekše slojeve Zemljine kore (astenosfere) podizuci se ka površini Zemlje (litosferi) uslijed visokog pritiska koji nastaje zbog visokih temperatura unutar Zemlje. Kada lava dostigne samu površinu Zemlje, ona izbija kroz otvore - tzv. kratere. Nekada se od vulkana formira materijala iz kaldera - urušeni vulkan, kojeg je srušila sopstvena tezina nagomilanog Zemljine kore. |
Postoje dve glavne vrste vulkana - u obliku štita ili krova i "naslagani" u obliku hrpe kamenja. "Štitasti" vulkani se najcešce nalaze u središnjim delovima velikih platoa (zaravnjenih delova Zemljine kore), kao što su, na primjer, vulkani na Havajima. Oni se formiraju kada postoji pukotina u Zemljinoj površini iz koje suklja magma i gomila se na površini dobijajuci tokom vremena oblik visokih planina. Drugi oblik vulkana, tzv. "naslagani" vulkani, imaju oblik kupe i uglavnom se sastoje od stijena, kamenja i pepela koji se nagomilavaju i slažu vijekovima. Oni se najcešce nalaze na tlu na kojem se dodiruju razliciti slojevi Zemljine kore, kao što je planina Ararat u Turskoj. Postoje tri vrste lave. Silikonska lava sacinjena je uglavnom od silicijuma, tacnije od 70 % silicijum-dioksida ili kvarca (SiO2) i ovo je najcešci tip lave. Maficka lava sadrži najmanji procenat kvarca - manje od 50 %, a sadrži dosta gvožda i mangana. Tzv. "kombinovana" lava sadrži izmedu 50 % i 70 % kvarca i komponente i jedne i druge vrste lave. Silikonska lava je najcešci oblik lave koji formira vulkane na Zemlji, dok maficku lavu uglavnom izbacuju podmorski vulkani. Kombinovana lava najcešce se nalazi na obalama kontinenata, tj. na prelazima podmorskog u nadmorsko kopno. |
