FRANCUSKA BURŽOASKA REVOLUCIJA

Izbijanje Francuske reolucije ubrzala je finansijska kriza koja je zahvatila cijelu državu. Da bi obezbjedio veća novčana sredstva kralj Lui XVI (1774-1792) je sazvao Skupštinu državnih staleža, koja se nije sastajala više od 150 godina. Ali kralj nije dobio podršku trećeg staleža koji je sebe proglasio Narodnim skupštinom (7. maja 1789) kojima se pridružilo i niže sveštenstvo. Da bi osujetio izgradnju ustava kralj je počeo da okuplja vojsku zbog čega je 12. jula došlo do prvih sukoba između građana i vojske. Padom Bastilje 14. jula otpočela je Francuska buržoaska revolucija. Kada su u seljačkom pokretu buknula uporišta feudalne vlasti u unutrašnjosti, na sjednici Skupštine u noći 4. avgusta 1789. proklamovano je da je feudalni poredak ukinut, a donesena je Deklaracija prava čovjeka i građanina. Međutim kralj nije htio da prizna Deklaraciju zbog čega su mase 5. i 6. oktobra opkolile dvor i natjerale kralja da pređe u Pariz, gdje je prešla i Skupština. Skupština 1791. godine donosi Ustav na osnovu koga je Francuska postala ustavna monarhija s tim da je kralj imao pravo suspenzije odluka Skupštine. Izvršena je centralizacija zemlje, a radi pokrića dugova, konfiskovana su crkvena imanja. Revolucija je razbudila politički život u zemlji (jakobinci i kordeljeri).

Francuskoj prijeti spoljna opasnost od Koalicije evropskih feudalnih država (Pruska, Austrija, Engleska). Ona Francuskoj objavljuje rat s ciljem da vrate apsolutizam i kraljevu vlast i da spriječe moguće revolucije u svojoj državi. Nakon otkrivanja kraljeve saradnje sa Koalicijom, kralj i njegova porodica su zbačeni sa vlasti, uhapšeni i pogubljeni. Nakon toga osnovana je revolucionarna skupština - Konvent, koja je proglasila republiku. Jakobinci su 31. maja 1793. izvršili državni prevrat i zaveli "jakobinsku diktaturu". Glavnu riječ u unutrašnjoj i spoljnoj politici vodio je Komitet javnog spasa sa Robespjerom na čelu. On je nastojao zavesti još veću diktaturu, ali je naišao na otpor. U Konventu je stvorena zavjera protiv jakobinaca i zavjerenicu su 27. jula 1794. uhapsili robespjera i njegove drugove. Sutradan su Robespjer i njegovi saradnici giljotirani. Tako je završena jakobinska diktatura.

Buržoarskom revolucijom uništen je feudalni poredak u Francuskoj i uspostavljeni su kapitalistički i društveni odnosi. Za Francusu je glavna tekovina Revolucije bila integracija francuse nacije.

nazad