NEZAVISNE I KONSTITUENTSKE JEDINICE I NJIHOVE FUNKCIJE

  1. KOMUNIKATIVNE FUNKCIJE NEZAVISNIH REČENICA - Ostvaruju se upotrebom odgovarajućih vrsta predikatskih rečenica i odgovarajuće intonacije odnosno interpunkcije. Pošto ove vrste predikatskih rečenica ne samo što označavaju određenu situaciju nego i pokazuju i komunikativnu funkciju, one su dovoljne za iskazivanje završne poruke, tj. za formiranje komunikativne rečenice. Drugačije rečeno, ovakve predikatske rečenice mogu da stoje same, zato se i nazivaju nezavisnim rečenicama.

  2. KONSTITUENTSKE JEDINICE I KONSTITUENTSKE FUNKCIJE - Konstituentske funkcije se javljaju u okviru predikatskih rečenica i sintagmi, realizuju se imeničkim, pridjevskim priloškim i glagolskim riječima i sintagmama u odgovarajućem obliku i zavisnim rečenicama.

  3. SINTAKSIČKI OBLIK KONSTITUENTSKIH JEDINICA - Sinstaksički oblik konstituentske jedinice, tj.pokazatelj njene funkcije i značenja, predstavlja njen konstituentski oblik. Taj oblik čine: gramatički oblik leksičlog jezgra i pomoćne i druge riječi koje su vezane za upotrebu konstituentskih jedinica, npr.prijedlozi kod imeničkih jedinica, a zavisni veznici i odnosne i upitne zamjenice i prilozi kod zavisnih rečenica.
  4. NEZAVISNE I ZAVISNE REČENICE-  Nezavisne predikatske rečenice obrazuju sistem jer se djele na vrste od kojih svaka ima određeno značenje i funkciju i odgovarajuća obilježja. Isto se može reći i za zavisne rečenice. Pošto su i nezavisne i zavisne rečenice vrste predikatskih rečenica, one ustvari sve zajedno čine jedan kompleksni sistem - sistem predikatskih rečenica. ovo ćemo ilustrovati navođenjem nekih vrsta rečenica formiranih od predikatske rečenice "čekati".

       Ivan čeka Marka.

Nezavisne rečenice

Obaveštajna - Ivan čeka Marka (.)
Upitna Da li Ivan čeka Marka (?)
Zapovjedna Neka Ivan čeka Marka (!)
........    

      

Zavisne rečenice
Izrična da Ivan čeka Marka
Vremenska dok Ivan čeka Marka
Uzročna jer Ivan čeka Marka
Uslovna ako Ivan čeka Marka
Dopusna iako Ivan čeka Marka
.....    

 

HOME