ORATORIJUM
Oratorijum je obimno vokalno-instrumentalno djelo u kojem dominira epsko-dramski karakter, a pisano je za soliste, hor i orkestar. Njegova forma slična je ranoj operi - sastoji se od niza numera, rječitativa, arija, ansambala, horova,horskih i orkestarskih dijelova. Mnogi oratorijumi su sasvim dramski postavljeni. Radnju pripovjeda historikus (testo), a od opere se razlikuje se po znatno većoj ulozi hora i, razumije se, potome što nema scenu. Postojala su dva osnovna tipa ovog oblika: latinski oratorijum (oratio latino), i narodni oratorijum, za koji je tekstuvijek pisanna narodnom (italijanskom) jeziku (oratio volgare). Njihovo porijeklo je različito. Narodni oratorijum se razvijao iz lauda-crkvenih prikaza biblijskih događaja u kojima je muzičke numere povezivao nastup testa, pripovjedača, a u samom muzičkom jeziku evidentni su uticaji svjetovne muzike - posebno dramskog madrigala. Pod uticajem opere u ulozi testa pojavljuje se rječitativni stil, a nedugo potom uvodi se i arija. Narodni oratorijum se od samih početaka razvijao na narodnom jeziku. Uloga hora nije bila posebno izražena, a najveća pažnja posvećivana je virtoznoj ariji. U sadržaju su sve naglašeniji postajali svjetovni elementi.
Latinski oratorijum im asličnu strukturu, ali su njegovo porijeklo i razvoj povezani za crkvu. Pisan je na latinskom jeziku, sa značajnom ulogom hora, uglavnom homofono tretiranog, a uloga historikusa biva povjeravana ne samo solisti već i duetima, pa i horu. Sadržaj oratorijuma uglavnom je duhovni, ali će se u istorijatu oblika pojaviti i svjetovni (npr. Godišnja doba-Hajdn).
Najznačajniji kompozitori oratorijuma u XVII vijeku su Italijan Đakomo Karismi (Carissimi, 1604-1674), Njemac Hajnrih Šic (Schutz, 1585-1672) i Italijan Alesandro Skarlati (1660-1725).
|
|
|
|
|
|