NARKOMANIJA
 

Izuzetno široka i nezahvalna tema za razumljivo i kratko definisanje. Konstantno je podložna redefinisanju zbog distribucije novih droga, mijenjanjem trendova i stilova života i “filozofskih pristupa” omadine tj. društva. Tema u kojoj moraju da važe pravila “igre”, “može biti ali ne mora”, “uopšteno”, “uglavnom”... Razlog je ipak jednostavan, postoje različite kombinacije profila vaspitanja i obrazovanja ličnosti, konzumirane količine i vrste droga, vremenskog trajanja problema... Nije moguće napraviti generalan pristup auto-destruktivnom ljudskom ponašanju, svjesnog a istovremeno dugotrajnog suicidnog karaktera! Zašto neko svojom voljom uopšte testira neku supstancu o kojoj ne zna ništa, koja ga može iz “prvog puta” fizički ubiti...

Zašto neko onda počne da uzima “nešto”, za “što” zna da će ga prvo osiromašiti i osakatiti, unesrećiti, a na samom kraju i ubiti… Zašto statistički podaci realno govore o minimalnom procentu osoba koje u zadnjim trenutku ipak uvide svoj “kraj” i osjete nagon za istinskim preživljavanjem. Kako je uopšte moguće riješiti zavisnost o drogama? Da li je ta mogućnost eventualno ulaznica za “filozofe” koji se žele oprobati u lavirintu “minskog polja” koje preživi “jedan ili tri od sto”? Ozbiljno shvatiti pojavu i prateću problematiku narkomanije, izvana ili iznutra nije nimalo jednostavan proces koji se generalno može staviti u pismenu formu.
Sažetak Izlaganja jednog oca, dugogodišnjeg zavisnika o drogama:
Možda sam ja glup ili lud, ali zaista nemam mogućnosti da shvatim da neko ljudsko biće koje ima dovoljno kontrole svijesti da preživljava, samo sebi kupuje neki otrov, jako skup i komplikovan otrov, zatim ga “kuva” i priprema, pa ga sam svojevoljno šprica u sebe, a sve vrijeme zna da ga to sigurno ubija!!!!!!!!!!

PREVENCIJA

Omladina se o svemu informiše na razne načine. Postoje razne “filozofije” i “sadržaji” koji nude i propagiraju konzumiranje droga, zbog sticanja profita na razne indirektne i direktne načine. Kao “direktna kontra” takvim interesima je aktivnost NV-organizacija i “ozbiljnih država” koje se planski bore protiv narkomanije!
Postojeća savjetovališta za prevenciju i tretman narkomanije u našem regionu, većinom posjećuju roditelji sa djecom koja već imaju gorućih problema. Zašto roditelji “rizične grupe” nisu zainteresovani za problematiku narkomanije, sve dok im se problem ne dogodi u vlastitom okruženju. Savjetovališta nude besplatno i diskretno svoju pomoć, dijele štampani materijal, vrše urinska testiranja na prisustvo narkotika, zašto se ne informisati???
Saznanje o drogama, odnosno informisanost kompletnog društva je osnovni uslov za kvalitetniju borbu sa problematikom narkomanije. Informisanost pojedinca je prioritet pristupu smanjenja pojave zavisnosti, jer mentalitet i mehanizmi društava (porodice) u “tranziciji” trenutno nisu u organizovanom stanju da prihvate operativna “pravila igre” koja su odavno ustanovljena u “razvijenijim društvima” zapadne civilizacije.
Uobičajni tekstovi na domaćem informativnom tržištu, ali i slogani u vidu “stop droga” “nemoj ovo i ono” su se pokazali neefikasnim u preventivnom sistemskom djelovanju na problem narkomanije. Nažalost, moguće je da je kritikovanje postojeće “blesave” situacije u našem društvu koje ne koristi oprobana uspješna iskustva i mehanizme, samo gubitak vremena. Ako kao pojedinci smatramo da se to “sve dešava tamo nekom drugom” i ako se kao društvo trenutno nalazimo u političko-ekonomskom haosu bez novca za sportske terene i razne sadržaje za omladinu, šta možemo trenutno prioritetno učiniti? Pojedinac mora više znati! Društvo mora znati istinu!

TRETMAN

Ako je već došlo do razvoja zavisnosti o drogama, uglavnom prvo slijede mnogi samoorganizovani pokušaji koji za rezultat imaju samo smanjenje tolerancije na drogu koju zavisnik konzumira. Ti pokušaji traju ponekad dan-dva ili mjesec, ali “centar uzroka” potrebe za nastankom pojave zavisnosti ostaje netaknut i zavisnik se opet vraća drogama.
Koliko je uzrok nastanka zavisnosti uticajan na ponašanje, dokazuju dugogodišnji slični pokušaji mnogih zatvorenika, koji se prilikom izlaska iz zatvora uglavnom odmah ponovo vraćaju na narkomansku “scenu”. Povjerenje u bilo koga, je situacija koju zavisnici uglavnom prihvataju kad je to zadnja preostala opcija.
Ukoliko se duže zavisnost razvija, utoliko je veći problem za rješavanje. Zavisnici jako kasno uopšte mogu da prihvate činjenicu da su samostalni pokušaji već osuđeni na neuspjeh, te da potraže pomoć svojih bližnjih.
U takvim okolnostima okruženje i porodica, već umorni od dotadašnjih neuspjeha i inprovizacija u vlastitoj režiji, tragaju za stručnom pomoći. Tretman započinje pružanjem stručne psiho-terapijske pomoći zavisniku, uz paralelni odabir strategije za liječenje i rehabilitaciju. Postoje razni stilovi rada angažovanih stručnih lica u mnogim ustanovama, dok je svaki zavisnik induvidualna osoba u posebnoj situaciji, tako da se tretmani uglavnom razlikuju za svaku osobu, zavisno od mnogih aktuelnih okolnosti (vrste droge i dužine konzumiranja).

LIJEČENJE

Ne postoji jedinstven način liječenja zavisnosti zbog postojanja različitih droga, okolnosti, pristupa liječenju…
“Najstariji” način je, da se sintetičkom zamjenom osnovnog dejstva određene droge izvrši terapija (supstitucija) koja ima za cilj spuštanje tolerancije na određenu drogu u što kraćem periodu od “dovoljne” do “minimalne” (proces do 20-tak dana). Na taj način se vrši blaži oblik detoksikacije organizma, odnosno samo se ublažavaju psiho-fizičke krize, izazvane nedostatkom droge u organizmu. Načini sintetičke zamjene dejstva određene droge se uglavnom primjenjuju u društvima koja imaju razvijenu strategiju za suzbijanje narkomanije. Jedan od ciljeva sintetičke zamjene, je suzbijanje popratinih negativnih pojava (zaraznih bolesti, ilegalne trgovine, kriminala…) i u pojedinim slučajevima određuje se stalna terapija, odnosno doživotno održavanje sintetičkom zamjenom.
“Rizičniji” način za postizanje efekata “čišćenja tijela” je ultra-brza detoksikacija organizma, koja ima za cilj da odstranjivanjem nečistoća iz organizma, ublaži i maksimalno skrati fizičku krizu prouzrokovanu nedostatkom droge.
Proces je relativno “nov” i ukupno traje 10-tak sati (pod narkozom!), dok je organizmu da samostalno postigne iste efekte bez ikakvih medikamenata, potrebno do jedan mjesec (“skidanje”).
“Kontraverzni” način blokade opijatskih receptora se zasniva na principu da hemijska supstanca unesena u detoksikovan (očišćen) organizam, blokira kontakt eventualno konzumiranog opijata. Prostije rečeno, droga ne može djelovati te zavisnik ubrzo shvata da je ponovno konzumiranje droge bez ikakvih efekata.
Bez obzira što ovaj način izgleda “moćno” za rješavenje zavisnosti, praktično daje male rezultate, izuzetno je rizičan po organizam (sa smrtnim posljedicama) zbog ponovnog ekspermentisanja zavisnika sa drogama.
Bez daljnih komentara o raznim drugim alternativnim načinima, zaključak je, da je liječenje u pravilnom tretmanu bolesti zavisnosti samo kratka etapa ka cilju uspostavljanja trajne apstinencije. Liječenjem se uspostavlja samo sanacija organizma, tj. prvi uslov da organizam počne da psiho-fizički funkcioniše, te da se uopšte može ostvariti realnija komunikacija sa zavisnikom u cilju ozbiljnog rješavanja problema koji su u stvari doveli do zavisnosti.

REHABILITACIJA

Rehabilitacija je dugotrajan proces u kom se zavisnik fizički oporavlja, svjesno rješava svoje razne probleme…
Liječenjem nije moguće rješavanje “uzroka nastanka pojave zavisnosti”, jer ukoliko ne dođe do istinskih promjena u “pogledu na život” zavisnik ostaje trajno zarobljen kompleksom zavisnosti. U svijetu postoje razni oblici rehabilitacije, a najzastupljeniji oblik najuspješne rehabilitacije u svjetu, trenutno je život u izolovanoj radno-terapijskoj zajednici, poznatijoj kao komuna. Metod-komuna najkraće podrazumijeva samo-organizovan život zavisnika o drogama pod nadzorom stručnih lica. Efektivnost komuna je u tome što prvenstveno bivši zavisnici pomažu polu-aktivnim zavisnicima na rješavanju kompletne problematike života bez droge.
Oni se međusobno savršeno razumiju u svim pogledima, za razliku od osoba koje nisu doživjele, odnosno preživjele “sličnu priču” Stručna lica imaju više ulogu nadzornika iz sjene, nego voditelja cijelog procesa. Postoje razne komune sa programima koji su u suštini jako slični, te traju od 12 do više mjeseci. Na dugotrajnost komuna-programa se uglavnom gleda kao na otežavajaću okolnost. Osnovna prednost ovakvog načina rješavanja problema je ogromna uspješnost trajne apstinencije. Po okončanju rehabilitacije, realizuje se i proces (re)socijalizacije s kojim počinje jedan nov i drugačiji život!!!

Povratak