"Znanje.org" ne odgovara za sadrzaj pojedinacnih stranica.

Stari Egipat

Stari Egipat ili Drevni Egipat je naziv koji se koristi za civilizaciju koja je nastala oko godine 3300. p.n.e. u dolini Nila, na području današnje države Egipat. Ona predstavlja jednu od najstarijih civilizacija u historiji, te je imala značajan utjecaj na razvitak Antičke Grčke, Rimskog Carstva i zapadne civilizacije uopće.
Nijedna druga civilizacija u vreme egipatskih faraona nije se mogla takmičiti sa drevnim Egiptom - moćnom državom poznatom po velelepnim građevinama i izuzetnim bogatstvom. Osnovni razlog nadmoći Egipta u to doba bila je velika geografska prednost, oličena u moćnoj reci Nil. Desetinama hiljada godina centar života i razvoja u Egiptu bila je upravo ova reka. Za Egipat se i danas sa pravom kaže da je dar reke Nil, jer su dve najvažnije oblasti u Egiptu velika delta (ušće) Nila i dolina Nila.
Reč "faraon" znači "onaj koji živi u palati". Egipćani su se odnosili prema svojim faraonima kao prema bogovima oličenim u različitim oblicima - predstavnicima na Zemlji. Oni su verovali da zahvaljujući njihovom služenju vladar uspeva da svako jutro podigne Sunce na nebo i natera Nil da naplavi široka područja plodnim muljem krajem svakog leta. Faraon je bio svemoćan, a njegova moć apsolutno neosporna. Osnovna dužnost faraona bila je da gradi i održava hramove bogova. Dodirivanje faraonove krune ili skiptara, čak i slučajno, donosilo je smrtnu kaznu za počinioca.
Egipćani su verovali u zagrobni život. Preminule su balzamovali i sahranjivali u piramidama. Rec 'mumija' dolazi iz arapskog jezika i znači 'telo sacuvano pomocu voska ili katrana'. Balzamovanje je pocinjalo vađenjem mozga, creva, srca i pluća koji su čuvani u cetiri zasebne vaze. Zatim su u telo stavljane soli, koje su u delovanju sa suvim pustinjskim suncem, izvlacile vlagu. Osušeni leš umotali bi u stotine metara pamucnog platna. Čitav proces trajao je 70 dana.
Najimpresivnije građevine Egipta svakako su piramide koje su građene kao grobnice faraona. Do sada je pronađeno ukupno 46 piramida, a pretpostavlja se da ima i još neotkrivenih pod nepreglednim peskom pustinja. U 27. veku pre nove ere izgrađena je prva piramida i od tada su one postale osnovni način sahranjivanja vladara. Jedan od razloga što su piramide toliko fascinantne je taj što su to bile prve građevine ikada sagrađene samo slaganjem precizno isečenih ogromnih kamenih blokova jednih na druge. Jedna od najpoznatijih piramida je Velika piramida faraona Keopsa - sagrađena od 2 miliona i 300 hiljada kamenih blokova, a svaki blok teži oko 2,5 tone. Ispred ove piramide nalazi se divovska skulptura lava s Božjim licem oblikovana po uzoru na boga-kralja Kefrena (Keopsa). Sfinga je nekad bila prekrivena gipsom i obojena žarkim bojama. Visoka je 20 m, a isklesana od jednog komada kamena oko 2.500 g. pre nove ere. Nos i brada su otpali (ostaci se cuvaju u Britanskom muzeju u Londonu), ali deo ukrasa u obliku kobre još uvek je vidljiv na čelu.
Dolina kraljeva (Valley of the kings) danas je, zajedno s piramidama u Gizi, najznamenitije i najviše posećeno mesto u Egiptu. Tu se nalaze brojne grobnice razlicitih kraljevskih dinastija Egipta. Grobnice su imale brojne jednostavne ili kompleksne samoobrambene mehanizme koji su trebali obeshrabriti i onemogućiti eventualne provalnike i pljačkaše grobova. Uglavnom su to bile lažne dvorane, lažni zidovi ili vrata, iskopane provalije, smrtonosne zamke i sl. Nažalost, pljačkasi grobova su uvek bili dovoljno sposobni da savladaju sve prepreke.

Podjela staroegipatske historije prema dinastijama

prahistorijska vremena
Najstarije doba. Vrijeme božanskih dinastija
Prve države u Donjem Egiptu. Kraljevi poštivaoci Horusa
Tinijske dinastije (I. i II.) oko 3315. – 2895. god. p.n.e.
Stara država
III. Memfiska dinastija 2895.-2840.
IV. Memfiska dinastija 2840.- 2680.
V. Memfiska dinastija 2680.-2540.
VI.,VII. i VIII. Memfiska dinastija 2540.-2360.
Prijelazno razdoblje
X. i XI. Herakleopolska dinastija 2360. 2180.

Srednja država
(2160.-1580.)
XI. tebanska dinastija 2160. – 2000.
XII. Tebanska dinastija 2000. – 1785.

Raspad države i vladavina stranaca 1785.-1680.
XIII. dinastija 1785.-1680.
Od XIV: do XVII. dinastije – vladavina Hiksa 1680.-1580.
Nova država
XVIII: Tebanska dinastija 1580.- 1310.
XIX. Tebanska dinastija 1310.- 1200.
XX. Tebanska dinastija 1200. – 1085.
Egipat pod vlašću Libijskih plaćenika , Etiopljana i Asiraca. 1085. – 663.
XXI. Taniska dinastija 1085. – 950.
XXII. Bubastika dinastija 950.-730.
XXIII. Taniska dinastija 817.-730.
XXIV. Saiska dinastija 730. – 715.
XXV. dinastija – Prevlast Etiopije 751.-656.
Prevlast Asiraca. 670.-663.
Saiska država
XXVI: saiska dinastija 663. – 525.
XXVII. dinastija – Prva perzijska vladavina 525.-404.
XXVIII. dinastija 404.- 398.
XXIX. dinastija 398.-378.
XXX. dinastija378.-341.
Druga perzijska vladavina – 341.- 333.
Ptolomejevići 331.- 30. prije Krista.
 

Zanimljivosti

Stari Egipćani su razvili brojne nauke kao što su algebra, geometrija, astronomija i medicina.
Starim Egipćanima su perike od ljudske kose ili ovčje vune služile kao ukras. Nosili su ih i muškarci i žene, na svečanostima i zvaničnim dužnostima. Tokom gozbe na perike su se stavljali kupe mirišljave masti koje bi se postepeno topile i rashladjivale lice i telo.
U Egiptu je med bio sredstvo za postizanje i održavanje lepote, pa je tako kraljica Kleopatra, između ostalog, u istoriju ušla i zbog svojih kupki od mleka i meda.
Napoleon je izracunao da tri glavne piramide sadrže dovoljno kamenja za izradu zida, visokog 3 metra, debljine 30 cm, oko cele Francuske.
Bazilika sv. Petra u Vatikanu stala bi dva puta na površinu koju pokriva Velika piramida, što takođe odgovara površini 200 teniskih terena.