Tri četvrtine stanovništva Francuske žive u gradovima.
Velika većina stanovnika su Francuzi. Domorodačke manjine su Flamanci na krajnjem sjeveru, Bretonci u Bretanji, Baskijci na jugozapadu,Katalonci na istočnim Pirenejima, Elzašani u Elzasu i Katalonci na Korzici.
Ne znaju se točni podaci o manjinama, jer je pojam "etnička manjina" gotovo nepoznat u Francuskoj. Naime, još od Francuske revolucije država primjenjuje "zakon tla" (droit du sol), koji kaže da su prebivalište i etnički identitet nerazdvojni, tj. onaj tko živi u Francuskoj automatski je Francuzi. Etničke manjine su kroz povijest asimilirane na sve načine, i to vrlo uspješno. Tek je nedavno, i to pod pritiskom Evropske unije, Francuska dala iole važnija prava etničkim manjinama.
Službeni jezik je francuski ali postoji više lokalnih jezika:baskijski , bretonski ,katalonski ,korzički,flamanski,njemački (elzaški),okcitanski. Francuska vlada i školstvo tek su odnedavno dopustili njihovo korištenje. Regionalni se jezici danas uče u nekim školama, ali francuski ostaje jedini službeni jezik, kako na lokalnoj tako i na državnoj razini.
Francuski jezik je jedan od romanskih jezika koje se primarno koristi u Francuskoj i Belgiji, u bivšim kolonijama koje su držali govornici ovog jezika, te u nekim drugim područjima, kao sto je npr. Quebec u Kanadi. Ovaj jezik koriste 77 miliona stanovnika na Zemlji kao prvi jezik, te 128 miliona ljudi kao drugi jezik. Francuski jezik je jedanesti po broju govornika.
Francuzi (franc. les Français).- romanski narod na zapadu Evrope. -Politički u Francuze su popisivani i drugi narodi na području Francuske koji su nastali romanizacijom stare Galije i germanskih plemena. Među ovima danas razlikujemoFranco-Provasalce (574,000) iz istočne Francuske u pograničnim krajevima sa Švicarskom (7,100) i Italijom (71,000); Okcitance (2,377,000) na jugu Francuske; Provansalce (251,000) sa obale Sredozemlja; Gaskonjce koji su po svoj prilici akvitanijskim jezikom romanizirani Baski, a ima ih danas oko 250,000 na jugozapadu Francuske i oko 4,000 tisuća u susjednoj Španjolskoj ; Korzikance sa Korzike(302,000), kojih ima i u SAD-u (104,000) i Italiji (preko 5,000). -Posebne zajednice čine danas i narodi koje poznajemo kao Franco švicarci, kojih u Francuskoj ima oko 29,000 i govore francuski; Franko-Kanadjani (7,294,000) iz Quebeca i njihov ogranak Kajani (Cajuns) iz Louisane koji se smatraju posebnom zajednicom, a ima ih 1,014,000. Franko-Kanađana ima i 1,079,000 u SAD. Čistih Francuza, bez onih političkih, silom zakona pofrancuženih, ima 2005. godine 37,345,000 u Francuskoj (2005. imala je 60,491,000 stanovnika), a svih zajedno u svijetu 41,330,000 nastanjenih u 124 države. Osim u Francuskoj, pravih Francuza ima najviše u SAD (2,429,000). Francuski jezik naravno ima daleko veći broj govornika (124,000,000,1995. godine), ali je etno-kulturno nasljeđe tih naroda sasvim različito.Francuzi svoje ime dobivaju po germanskim plemenima Franaka što su se od 3. do 6. stoljeća pojavili na granicama Galije, zemlji nastanjenoj keltskim plemenima, i počeli je naseljavati. U francuskom jeziku ovaj naziv glasi /les/ Français, (u engleskom French). - Franci su nastanili područje do rijeke Loire i u idućim se stoljećima pomiješali i stopili sa Glima. Ovo se stanovništvo prestankom rimske vladavine, koja završava u 5 stoljeću, počelo intenzivno romanizirati, a do 10. stoljeća su zaboravili svoj jezik. Jezična romanizacija galsko-franačkog stanovništva je proces koji se odvijao negdje od 11. do 14. stoljeća, kroz ovaj je period nastajao staro-francuski jezik. -Latinski jezik na području današnje francuske bio je naravno pod utjecajem lokalnih jezika, tako da je evoluirao u više dijalekata, kojima se služe potomci naroda koji su njima govorili. Jedine ne-romanizirane skupine ostali su Bretonci, što su se u 5. stoljeću na područje Bretanje naselili sa Britanskog otočja. Njihovo porijeklo je također keltsko i srodno kontinentalnim Galima. Druga grupa, također ne-romanizirana, su Baski ili Euskaldunak koji su sačuvali pred-indoeuropski jezik euskara, i tajanstvenog su porijekla. Baski naseljavaju tek ekstremni jugozapad Francuske. Kod frankofona Francuske nastalo je više dijalekata od kojih bi možda trebalo izdvojiti valonski i okcitanski (langdočki) kojima se služe Valonci, danas uglavnom nastanjeni u Belgiji i Okcitanci sa juga Francuske, koje ne treba poistovjećivati sa Francuzima. Pravi Francuzi i francuski jezik čine one grupe što su govorile langue d'oïl, a napose francuskim jezikom (u području Ile-de-France.), koji je poslužio da postane zajednički jezik svim Francuzima te postao službenim.
Flamanci je izraz koji se koristi za germansku etičku grupu kojoj je postojbina zapadni dio današnje Belgije, odnosno regija zvana Flandija.Flamanci su po svom porijeklu srodni Nizozemcima - odnosno potječu od germanskih plemena koja su se na sjeverozapad Evrope doselila između 4. i 6. vijeka, za vrijeme Velike seobe naroda. Flamanci s Nizozemcima osim porijekla dijele i nizozemski jezik, a Flandrija se dan-danas smatra dijelom širenizozemske regije.Za razvoj flamanske nacionalne svijesti je veliku važnost imala činjenica da su se u njoj u srednjem vijeku razvili bogati gradovi čija se ekonomija temeljila na počecima industrije. Pokušaj francuskih kraljeva da pokore te gradove je suzbijen u legendarnoj bitci kod Courtraija 11.07.1302. u kojoj je gradska i seoska milicija potukla francuske vitezove. Flamanci su tako uspjeli očuvati svoj politički i kulturni identitet.Drugi najvažniji događaj za razvoj Flamanaca kao posebne nacije bila je reformacija u Nizozemskoj te dugogodišnji rat u kojem je južni dio - uključujući Flandriju - ostao pod vlašću katoličkih habsburških vladara. Zbog toga je Flandrija postala katoličkom zemljom i započela drukčiji kulturni razvoj od svojih sjevernih protestantskih susjeda.Nakon kraćeg perioda pod nizozemskom vlašću,belgijska revolucija je Flandriju dovela u okrilje nove belgijske države, kojom su, zahvaljujući industrijskoj revoluciji na istoku, dugo vremena dominirali frankofoni Valonci. Siromašenje zapada Belgije na račun istoka je dovelo do snažne ekonomske emigracije Flamanaca koja je potrajala sve do prvog svjetskog rata.Flamanci su se u novoj državi dugo vremena osjećali zapostavljenima, pa je to dovelo do pokreta za autonomiju i nezavisnost. Ta nastojanja su nakon drugog svjetskog rata doveli do federalizacije Belgije, odnosno pokušaja da se Flamancima i Valoncima institucionalno izjednači politički položaj. Usprkos tome, u Flandriji je flamanski nacionalizam još uvijek jak, te se uz zahtjeve za nezavisnost odražava i u zahtjevu za ujedinjenje s Nizozemskom. Najpoznatiji predstavnik tog pokreta je ekstremno desna stranka Vlaama Belang, koja je u posljednje vrijeme najjača među svim političkim strankama Flandrije.
Bretonci je naziv za keltsku etičku grupu koja živi u francuskoj regiji Bretanji .Bretonci, na što sugerira i ime, potječu od britanskih naseljenika koji su se od 4.do 6. vijeka n.e. naselili na Bretanju s obližnjeg otoka Britanije. Sličnost bretanskog jezika s kornvolskim i nešto manje s velškim jezikom, sugerira da su preci Bretonaca živjeli u jugozapadnim krajevima Britanije.Pretpostavlja se da su drevni Bretonci zbog relativne izoliranosti u odnosu na ostale dijelove tadašnje Galije bili daleko manje prijemčljiviji na romansku i germansku asimilaciju u usporedbi s domorodačkim keltskim plemenima. Zbog toga su, prilikom stvaranja francuske nacije uspjeli očuvati svoj kulturni i jezični identitet. Tome je doprinijelo i postojanje nezavisnog vojvodstva Bretanje, koje je igralo važnu ulogu u stogodišnjem ratu.Uz bretonski jezik, u istočnim dijelovima Bretanje se razvio i dijalekt Gallo kao mješavina francuskog i bretonskog jezika.Uz etničko porijeklo, Bretonce je od ostatka Francuske dijelila i snažna privrženost .Katoličkoj crkvi, koja je posebno do izražaja došla za vrijeme francuske revolucije, kojoj su se Bretonci žestoko odupirali kao pristaše kralja. Kasnije francuske svjetovne vlade su na to reagirale nastojanjem da se zatre bretonski nacionalni identitet, ali je ta politika krajem 20 vijeka postupno ublažena u sklopu trendova regionalizma, isto kao što je i bretonski nacionalizma postupno izgubio na značaju.
Baski su narod koji živi na zapadnim Pirinejima i obali Biskajskog zaljeva. Oko 2 milijuna stanovnika živi u španjolskoj autonomnoj pokrajini Baskiji , a oko 100 000 u Francuskoj. Baskijskih zajednica ima u Srednjoj i Južnoj Americi kuda su odselile u 18.st. Osnova baskijskog identiteta je jezik nazvan euskara. To je jedini neindoeuropski jezik u Zapadnoj Evropi, a podrijetlo jezika nije do kraja objašnjeno. Pretpostavlja se da su Baski ostatak neindoeuropskog naroda. Najveći baskijski grad je Bilbao(na jeziku Baska: Bilbo.Baski sami sebe zovu Euskaldunak, u singularu Euskaldun. Riječ je nastala od euskara (jezik baska, baskijski) i –dun 'onaj koji', odnosno 'onaj koji /govori jezik/ basque', to jest 'basque-govornik'. Zbog fizičkog oblika lica nazivani su često 'narod sa zečjim licem'.Porijeklo Baska je tajanstveno, nitko ne zna odakle su im preci. Antropolozi i naučnici drugih profila drže ih po fizičkoj konstituciji jedinstvenima u svijetu. Krv im je posebna, česta je krvna grupa 0 s negativnim rezus-faktorom. –Visoki su, dugih nogu i malih stopala, oči i kosa su crni, nos orlovski i najzanimljiviji je oblik lica, trokutast, često ih stoga nazivaju 'narod sa zečjim licem'. Porijeklo Baska danas se dovodi u vezu s Kromanjoncima. - Kromanjonac je bio izrazito visok, uske i duge lubanje, izraženih jagodica i povećeg nosa. Teoriju o kromanjonskom porijeklu baska potkrijepljuju i činjenice iz njihova života. Dobar primjer svakako je drvena zdjela 'kaiku' u kojoj se kuha mlijeko ubacujući u nju užareno kamenje koje se grije na vatri. Ovaj metod star je barem 10,000 godina. -Njihov jezik euskara (baskijski), najstariji je u Evropi, lingviste snažno asocira na kameno doba. Za lingvista Georga Dimizilesa, jezik Baska i kavkaski jezici predstavljaju preživjele ogranke davno izumrle porodice.Porijeklo Baska je tajanstveno, nitko ne zna odakle su im preci. Antropolozi i naučnici drugih profila drže ih po fizičkoj konstituciji jedinstvenima u svijetu. Krv im je posebna, česta je krvna grupa 0 s negativnim rezus-faktorom. –Visoki su, dugih nogu i malih stopala, oči i kosa su crni, nos orlovski i najzanimljiviji je oblik lica, trokutast, često ih stoga nazivaju 'narod sa zečjim licem'. Porijeklo Baska danas se dovodi u vezu s Kromanjoncima. -Kromanjonac je bio izrazito visok, uske i duge lubanje, izraženih jagodica i povećeg nosa. Teoriju o kromanjonskom porijeklu baska potkrijepljuju i činjenice iz njihova života. Dobar primjer svakako je drvena zdjela 'kaiku' u kojoj se kuha mlijeko ubacujući u nju užareno kamenje koje se grije na vatri. Ovaj metod star je barem 10,000 godina. -Njihov jezik euskara (baskijski), najstariji je u Evropi, lingviste snažno asocira na kameno doba. Za lingvista Georga Dimizilesa, jezik Baska i kavkaski jezici predstavljaju preživjele ogranke davno izumrle porodice.
Katalonci je naziv za romansku etičku grupu koja živi španskoj autonomnoj zajednici Katalonja, kao i obližnjim dijelovima Španije (Valencija i Balearski otoci) te Francuske i Andore.Katalonci uglavnom dijele porijeklo s drugim narodima na Iberijskom poluotoku te predstavljaju potomke romaniyiranih keltoiberskih prastanovnika, a današnji katalonski jezik je svoje početke imao u vulgarizaciji latinskog jezika koja se na području današnje Katalonije bilježi pred kraj Zapadnog rimskog carstva.Na formiranje katalonske nacionalne svijesti je važan utjecaj imala činjenica da su oblasti oko današnje Barcelone bile među prvima koje su u procesu reconquiste oslobođene od arapskih osvajača, te su njeni stanovnici bili manje izloženi arapskim utjecajima i tako formirali zaseban kulturni, a kroz Krunu Aragona i politički identitet.Katalonija i Katalonci su krajem 15. vijeka vjenčanjem Ferdinanda II Aragonskog i Izabele Kastiljske postali dio jedinstvene španske države. Nastojanja da se očuva poseban katalonski identitet su 1640. godine dovele do katalonskog ustanka u koji se umiješala Francuska, a koji je 1659. doveo do Pirinejskog mira i podjele Katalonije na španski i francuski dio.Katalonci su u obje države bili izloženi centralizatorskim nastojanjima da se zatre njihov nacionalni identitet. U Španiji je u tome bilo malo uspjeha, jer se španski dio Katalonije profilirao kao relativno prosperitetna regija, napredna u odnosu na ostatak Španije. To je u 20. vijeku dalo podlogu za pokret kojemu je cilj bio autonomija Katalonije, koja je ustanovljena 1932.godine nakon uspostavljanja Republike.Katalonci su zbog toga u španjolskom gradjanskom ratu bili na strani Republike, a nakon poraza su podvrgnuti brutalnoj represiji od strane pobjedničkih nacionalista na čelu s Franciskom Frankom. Katalonski nacionalni identitet je ponovno priznat tek nakon Francove smrti, a 1978. ponovno uspostavljena katalonska autonomija. Dio Katalonaca, međutim, s time nije zadovoljan te zahtijeva suverenitet odnosno punu nezavisnost.Katalonaca ima otprilike 7 miliona. Po vjeri su uglavnom katolici , ali se od ostatka populacije na Iberijskom poluotoku razlikuju i po velikom broju agnostika i ateista . Uz to se povezuje tradicionalna podrška lijevim političkim opcijama kao što su socijalizma,komunizma i anarhizma.
Korzikanci je naziv koji u najširem smislu označava stanovnike Korzike, dok u užem smislu označava južnoameričkih naroda , odnosno pripadnike etničke grupe definirane korištenjem korzikanskog jezika .Razvitku posebnog korzikanskog identiteta je, pored relativne izoliranosti u odnosu na evropsko, odnosno italijansko kopno, doprinijela i činjenica da je otok u 18. vijeku dopao pod francusku vlast. Ona je godinama nastojala suzbiti iskazivanje korzikanskog identiteta, čeme su se Korzikanci žestoko odupirali. Krajem 20. vijeka se među Korzikancima razvio pokret za autonomiju Korzike u sastavu Francuske, odnosno nezavisnost. Neki od članova tog pokreta su započeli i terorističku kampanju u svrhu postizanja tog cilja.Najpoznatiji Korzikanac u historiji bio je Napoleon Bonaparte
|
|
|
|
|
|