Barbara Dragović IV8

Virusi su acelularni, ultramikroskopski organizmi nesposobni da se razmnožavaju van ćelije domaćina. Izvan ćelije uopšte ne pokazuju osobine živih bića, a neki čak mogu da kristalizuju. Kristalizovani virusi zadržavaju sposobnost infekcije ćelije.

Na postojanje virusa prvi je upozorio biolog Dmitrij Josifovič Ivanovski koji je tokom istraživanja bolesti duvana uspio zaraziti zdravu biljku filtriranim sokom bolesne iz kojeg je prethodno izdvojio sve bakterije. Smatrao je da se radi o bakterijskom otrovu zvanim virus (lat). Upoznavanje virusa počelo je tek sa razvojem elektronskog mikroskopa (druga polovina 20. vijeka)

Zrela virusna, vanćelijska čestica, sposobna da izazove infekciju, naziva se virion. Ulaskom u ćeliju virion postaje aktivan tj. virus. U ćeliji preuzima kontrolu nad molekularnim aparatom domaćina i koristi ga za sopstveno razmnožavanje. Ćelija domaćina tada stvara dijelove virusa ulazeći u patološko stanje pa se virusi smatraju isključivo obligatnim parazitima.

Veličina virusa varira od 10 do 300 nm tako da se mogu posmatrati isključivo elektronskim mikroskopom. Virusi su najčešće građeni od proteinskog omotača (kapsida) i nukleinske kiseline (DNK ili RNK) - sl. A. Neki imaju i lipidni omotač koji potiče od ćelije domaćina. Na tom omotaču se nalaze i glikoproteinski izdanci kojima se virus pričvršćuje za ćeliju - sl. B. i sl.2

Viroidi su infektivne čestice manje od virusa koje se sastoje samo od jednolančane RNK, a ne posjeduju kapsidu. Uzrokuju bolesti biljaka.

Pirioni su sastavljeni samo od bjelančevina što ih čini najotpornijim na djelovanje fizičkih i hemijskih činitelja. Izazivaju promjene na centralnom nervnom sistemu (kravlje ludilo).

TROPIZAM VIRUSA (SPECIFIČNOST)

Tropizam je sposobnost virusa da se vezuju samo za određene vrste ćelija pa se dijele na: animalne (napadaju životinje), fitoviruse (napadaju biljke) i bakteriofage (napadaju bakterije).