Znamenitosti

   Zgrada Gradske palate i Banskog dvora

Simboli Banje Luke, izgrađeni su u „zlatno doba“ grada u vrijeme formiranja Vrbaske banovine na čelu sa Svetislavom Tisom Milosavljevićem. Radovi na Banskom dvoru počeli su u martu 1931, a svečano otvaranje zdanja je bilo 8. novembra 1932. godine. Dispozicije ovih objekata su riješene blokovskim sistemom, sa svjetlarnicima uz naglašeno centralno postavljeno stepenište, smišljeno i kreativno, sa zadovoljenjem svih funkcija. Gabariti obuhvataju uglove ulica, kod kojih se, izlazeći fasadama na tri strane, formiraju zatvoreni blokovi. Ovo arhitektonsko rješenje u sebi sadrži arhitektonski izraz objedinjenog klasicizma i elemenata srednjovjekovnog srpskog graditeljstva, sa izvučenim i naglašenim pilastrima, te sa dekorativno obrađenim kapitelima i arhivoltama koje uokviruju polukružne otvore.

   Saborna pravoslavna crkva Hrista spasitelja

Crkva je izrađena u srpskovizantijskom stilu, koji se kod nas javlja u arhitektonskoj praksi krajem XIX i početkom XX vijeka. Srušena je u Drugom svjetskom ratu, a obnova je počela tek 1992. Crkva je sagrađena od najplemenitijeg kamena sa Bliskog istoka tzv. travertin u bojama (crveni i žuti) koji nastaje vulkanskim erupcijama. Na fasadi hrama nalaze se portali, rozete, stubovi, krstovi, bifole i arhivolte koje su rađene od kararskog bijelog mermera. Stubovi (šest velikih i četiri mala) napravljeni su od granita iz mjesta Đadone, Sardinija. Iako njena unutrašnjost još uvijek nije uređena, danas crkva Hrista spasitelja arhitektonski predstavlja jednu od najljepših i najvećih pravoslavnih građevina na Balkanu.

   Tvrđava Kastel

Tvrđava Kastel je najstariji istorijski spomenik u Banjoj Luci. Nalazi se u središnjem dijelu grada i dominira lijevom obalom Vrbasa. U prošlosti je Kastel bio jako vojničko utvrđenje sa namjenom da brani kotlinu Vrbasa od neprijateljskih naleta. Tvrđava je sa svih strana opasana debelim kamenim zidovima, a u njenoj unutrašnjosti, pored ljetne pozornice, igrališta za djecu i nacionalnog restorana nalazi se Zavod za zaštitu kulturnog i prirodnog nasljeđa RS, koji radi od 1976. godine.

   Muzej savremene umjetnosti Republike Srpske

Zgrada stare željezničke stanice iz 1891-1892. godine (danas Muzej savremene umjetnosti RS) izvedena je kao monumentalno zdanje, sa istaknutim središnjim ulazom i bočnim krilima na kojima su takođe reprezentativni portali, sa lučnim otvorima bogato ukrašenih arhivolti u prizemlju, naglašenim profilisanim vijencima i skladnim ritmom pravougaonih prozora na spratu, dok je peronska strana prvobitno imala trijem na čeličnim stubovima sa ukrasnim kapitelima. Građena je u neorenesansnom maniru, a pozicijom je omogućila formiranje prvog gradskog trga vezanog za Carski drum.

   Narodno pozorište Republike Srpske

Narodno pozorište Republike Srpske u Banjoj Luci osnovano je 1930. godine kao "Narodno pozorište Vrbaske banovine" i od tada je važan nosilac razvoja dramske umjetnosti u gradu, a i cijeloj regiji. Kao i mnoge druge znamenitosti u gradu, zgrada Narodnog pozorišta izgrađena je u vrijeme bana Milosavljevića.

   Hipotekarna banka

Monumentalni objekat Hipotekarne banke izgrađen je 1936. godine, a u njemu su, pored elemenata Bauhausa, naglašeni i neoklasicistički elementi. Dvije bronzane figure krajiških seljaka, koje flankiraju reprezentativni portal, izradio je Volodemer Zahorodnjuk.

   Gospodska ulica

Krajem XIX vijeka u Gospodskoj ulici (ulica Veselina Masleše) podignut je niz jednospratnih neorenesansnih zgrada, a docnije i zgrada sa stilskim elementima secesije, namijenjenih trgovini i stanovanju. Veći broj ovih objekata sačuvao se do danas i svojim bogatim ukrasima na vijencima oko prozora i balkona i sa dekorativnim tornjićima na uglovima čini reprezentativnu pješačku zonu u središtu grada. Danas se u ovim objektima duž Gospodske ulice nalaze mnoge trgovačke radnje koje nude robu domaćih i svjetskih proizvođača.

   Spomenik Petru Kočiću

Spomenik književniku i narodnom tribunu Petru Kočiću (1877—1916) nalazi se u centralnom Gradskom parku. Autori spomenika su Antun Augustinčić i Vanja Radauš. Spomenik je završen 1929., a postavljen je i svečano otkriven 6. novembra 1932. godine.

   Samostan Marija Zvijezda

Izgrađena je 1926. godine. Starohrišćanski i romanički elementi oblikuju ogroman prostor trobrodne bazilike na tačno promišljen, originalan način, s obzirom na to da je središnja lađa dugačka šezdeset, a široka 10 metara. Unutrašnjost samostana odlikuje se smislom za uređenje prostora, nježnim koloritom i neobično umjetničkim uobličenjem. Zapravo, toj crkvi, koja je već 30 godina i župna crkva, nema slične u cijeloj Bosni.

   Banj brdo

Banj brdo (nekada Šehitluci) je poznato banjolučko izletište, sa kojeg se može vidjeti gotovo cijeli grad. Na vrhu ovog brda (431 m nadmorske visine) nalazi se spomenik Krajišnicima palim u Narodnooslobodilačkoj borbi (1941—1945). Spomenik je mauzolejskog tipa (visine 13 m i dužine 24 m) i rad je jednog od najvećih jugoslovenskih kipara i majstora memorijalne plastike, Antuna Augustinčića. Banj brdo dominira banjolučkom kotlinom, a njegov vrh je udaljen 5 km od centra grada.