Platon nije prihvatio Demokritovu atomističku tezu po kojoj duša umire zajedno sa tijelom, već orfičko-pitagorejskoj teoriji o besmrtnosti duše i seobe duša. On to povezuje i sa Sokratovom koncepcijom filozofije kao "veštine umiranja". Naime, filozofi teže smrti jer ona oslobađa dušu od ropstva u tamnici tela. Postoji i leksička sličnost helenskih termina za telo (soma) i grob (sema). Na toj osnovi nikla je i Platonova teorija o saznanju kao sjećanju, po kojoj znanja vode porjeklo iz preegzistencije besmrtne duše.

     Platon je prvi kristalno jasno razlikovao tri osnovne saznajne moći: čulnost, razum i um. Čulima se opažaju pojave, a ne suštine. Razum se računa, tj. saznaje se matematički, kvantitativni odnosi. A pomoću uma se teoretišu viječni i nepromjenljivi oblici ili ideje.  Međutim duša nije sastavljena samo od umnog ili duhovnog dijela, nego je čini i voljni i požudni dio. Ovoj platonovoj podjeli duševnih sposobnosti odgovara podjela na saznajne, voljne, i emocionalne procese u savremenoj psihologiji. Nadalje, prema Platonu svaki deo duše ima i adekvatno savršenstvo, a to su: mudrost ili umnost, hrabrost ili srčanost i uzdržanost ili umjerenost. Sinteza svih ovih vrlina jeste čestitost ili pravednost. To su istovremeno i četiri osnovne ljudske vrline u Platonovoj filozofiji morala.

Kao pledoaje za Platonovu teoriju države ili političku filozofiju, njegova teorija duše i saznanja mogle bi se šematski prikazati na sledeći način:

 

TIJELO	DUH	VRLINA	DRŽAVA
glava	raz-um	mudrost	vladar
grudi	volja	hrabrost	čuvari
donji dio	požuda	uzdržanost	hranioci