Platon i Arisotel


Platon je rodjen u Ateni 21.svibnja 428. ili 427. pr. Kr. Porijeklom je iz dobrostojece aristokratske obitelji, koja svoje porijeklo navodno vuce od starih atenskih kraljeva; takodjer je bio u blizem srodstvu s utjecajnim politicarom Kritijom. Platonov otac, Ariston, umro je dok je ovaj bio jos djecak, a majka Periktiona se udala za svog ujaka Pirilampa, koji je bio blizak sa Periklom.Platonovo pravo ime je Aristokle, a Platon (sto znaci sirok) je nadimak o cijem izvoru postoji vise teorija: moguce je da se odnosi na njegovu tjelesnu gradju (bavio se hrvanjem), sirinu cela ili na sirinu njegova znanja. Kao dobrostojeci aristokrat, prosao vrlo opsezno skolovanje, te se upoznao s djelima mnogih grckih filozofa, koja su ostavila velik utjecaj na njegova vlastita shvacanja. Korijeni Platonovog idealizma mogu se pronaci kod pitagorejskog razlikovanja pojavnih stvari i brojeva kao neceg pojmovnog, te kod Sokratovog shvacanja pojma kao onog opsteg. Gnoseologija mu je slicna elejskoj, dok mu je etika sokratovska.

 

Aristotel

Bio je Platonov ucenik, a njegov metaficicki dualizam odbacio je tvrdeci da u zbilji postoje samo pojedinacne stvari iz kojih razum apstrahira opste pojmove. U Ateni je osnovao vlastitu,peripateticku filozofsku skolu, koja je nastavila djelovati i poslije njegove smrti.Po njegovu ucenju, najvisa je od svih znanosti "prva filozofija" (poslije nazvana metafizikom), jer proucava bice kao bice te otkriva da ono po sebi ima razna, to jest analogna znacenja (bice kao kategorije:supstancija i njezinih devet akcidenata; bice kao zbilja i kao mogucnost; bice kao istinito). Sastavni i najvisi dio "prve filozofije" jeste teologija. Ona proucava bozanski nus ili "um", koji je prvi, nepokretni i nepokrenuti pokretac sveukupne zbilje. Objasnjavajuci gibanje i nastajanje kao prijelaz supstancije ne iz nebica u bice, nego iz bica kao mogucnosti u bice kao zbiljnost, Aristotel daje jedan od najvaznijih odgovora na sredisnji problem grcke filozofije.Anticka filozofija obuhvata filozofska misljenja i sisteme koji su se razvili na sirokom mediteranskom prostoru prozetom antickom grckom i mitskom kulturom u periodu od 7. veka stare ere do propasti antickog sveta pocetkom 6. veka nove ere.Kultura anticke Grcke zacetnik je i zapadnoevropske kulture. Na tom se geografskom podrucju prvi put u istoriji izdvaja filozofsko-naucni oblik mišljenja iz religioznog-fantasticnoga. Karakteristika stare orijentalne kulture bila je uklopljenost odredjenog stepena naucnog misljenja, do kojeg su stari orijentalni narodi dospeli, u religiozno-fantasticni oblik misljenja. Ta uklopljenost egzaktne misli u fantasticno-religioznu mistiku karakteristicna je i za licnosti koje se bave naukom u starim kulturama. To su bile zatvorene svestenicke grupe ili proroci koji su se izdvajali iz sveta i ljudskog drustva da bi tako osamljeni i udubljeni u same sebe dosli do istine. Njihovim sposobnostima pridavana je aureola uzvisenosti,nadzemaljskog i nadljudskog.