Rad velikana svjetske knjizevnosti

Sekspirova dramska djelatnost moze se podjeliti u tri perioda U ranom periodu koji je trajao od oko 1590-1601 godine,nastale su komedije,skoro sve drame iz Engleske nacionalne istorije i tri rane tragedije-TIT ANDRONIK,ROMEO I JULIJA,JULIJE CEZAR. Njegova najranija komedija-KOMEDIJA POMETNJI-pisana je po uzoru na latisnkog komediografa Plauta.Druga Sekspirova rana komedija,DVA VITEZA IZ VERONE,napisana je u cistoj tradiciji romanticne komedije.UKROCENA GOROPAD,jos jedna komedija iz prvih godina Sekspirovog stvaralastva,pripada vrsti koja je takodje bila poznata iz ranije drame-scenskoj obradi popularnih folklornih prica. Od oko 1595 god. Sekspir pocinje da pise komade u kojim su elementi tih ranijih tradicija tako uspjesno asimilovani da se skoro i ne zapazaju,i on stvara vlastiti komicni svijet u kome se na jedinstven nacin preplicu zbilja i masta,poeticnost i ko- mika,romanticnost i realizam.Komadi iz tih godina-SAN LETNJE NOCI,MLETACKI TRGOVAC,KAKO VAM DRAGO,BOGOJAVLJENSKA NOC-spadaju u Sekspirova komediografska  ostvarenja. Prvi Sekspirovi komadi u kojima su prikazana zbivanja iz engleske istorije,tri  drame o Henriju VI,iz samog su pocetak njegovog dramskog rada,ali pokazuju da je i on u to vrijeme vec posjedovao sposobnost da amorfnu isorijsku gradju uoblici u lanac dobro povezanih dramski epizoda i niz upecatljivih scenskih prizora.U sledecoj istorijskoj drami,Ricardu III,Sekspir pokazuje da je ovladao i vjestinom slikanja karaktera.Glavni junak u tom komadu,do danas je ostao jedan od najfascinantnijih Sekspirovih dramskih likova.U daljim isorijskim dramama,a narocito u dvije drame o Henriju IV,koje su najbolje medju njima osvedoceno je pero iskusnog dramaticara koji sa lakocom istovremeno stvara zive likove,namece dramski oblik istorijskih zbivanjima,slika panoramu drustvenog zivota Engleske i unosi eticko osmisljenje u sire istorijske tokove. Tragedije
  1. TIT ANDRONIK-spada kao i Hamlet,u tragedije osvete,ali je ne odlikuju istancanost i sklad djelova.
  2. Tragedija Romeo i Julija- nastala nekoliko godina kasnije,izvrsno pokazuje Sekspirovu novostecenu sposobnost da dramski izraz prozme lirizmom ali u prvoj polovini razvija vise kao komedija nego kao tragedija
  3. Julije Cezar- nema takvu neujednacenost u pogledu tona,ali se osjeca kolebenje u pogledu likova-u prvoj polovini drame paznja je usredsredjena na Cezara, a u drugoj na Bruta
Sredji period Sekspirovog stvaralastva (1601-1608.) jeste razdoblje velikih tragedija i tzv."problemskih drama".Tragedije koje Sekspir tada pisao pokazuju veliki napredak u odnosu na komade te vrste nastale u ranijem periodu. To su ostvarenja zrelog genija koja se odlikuju snaznom poeticnoscu, velikom dubinom misli, prodornoscu vizije i gromadno sazdanim likovima.Iako svako od "cetiri velike tragedije" (Hamlet,Otelo,Kralj Iiri,Makbet) predstavlja jedinstveno ostvarenje, one imaju neke zajednicke crte. Kao najznacajnije moze se pomenuti dovodjenje tragicnog ishoda u neposrednu vezu sa karakterom glavnog junaka. U ranijoj engleskoj drami tragicni kraj je cesto posledica djelovanja spolljasnjih cinilaca-sudbini ili slucaja ( primjer imamo i u Sekspirovoj ranoj tragediji o ljubavnicima iz Verone ). U Sekspirovim zrelim tragedijama radnju cine djela koja izviru iz karaktera ucesnika, a narocito glavnog junaka, i ta djela neminovno vode tragicnom ishodu. Hamlet, Lir, Otelo, Makbet nisu zrtve spoljasnih okolnosti i nasumicnih cinilaca; oni sami doprinose konacnoj katastrofi onim sto jesu, svojim karakterom, nekom svojom slaboscu ili manom, odnosno svojom " tragicnom greskom ".Time Sekspir napusta raniju koncepciju tragedije kao povesti o iznenadnom padu mocnika, o nesigurnosti ovozemaljske srece i nepredvidljivim cudima Fortune, ostvarujuci nesto slicno antickoj tragicnoj viziji. Od " problemskih drama " najbolje su Mera za meru i Troli i Krisida. Nazvane su tako zato sto se u njima i u vezi s njima postavljaju mnogi problemi, pocevsi od toga kako odrediti pojedine likove, pa do toga kakav tip drame uopste predstavljaju. One nisu vedre, ali se ne zavrsavaju tragicno. Sve su prozete ironijom, koja ponekad prelazi u satiru. U njima se na sve sto se smatra valjanim i dobrim-duhovno blagostanje, pravicnost, milosrdje,ljubav, heroizam-gleda kriticki, ponekad i cinicno.Po mnogo cemu to su drame s granicnih podrucija: one ispituju tamne strane ljudske prirode a nisu ni komicne ni tragicne. U poslednjem periodu ( od 1608.-1612. ) Sekspir je pisao uglavnom tragikomedije ozbiljne komade sa sretnim zavrsetkom, od kojih su najpoznatije Zimska bajka i Bura. To su istancane i poeticne drame s mnogo scenskih spektakla, a bave se temama gubitka i ponovnog nalazenja, uvrede i prastanja, sagresenja iskupljenja, zrelog iskustva i mladalacke nevinosti. Radnju cine pustolovine, cudesna zbivanja, putovanja, sjedinjavanja s bliskim osobama za koje se vjerovalo da su zauvjek izgubljene ili mrtve. Pominju se carobna djela i uvode se nadpripodni elementi. Atmosfera je sanjarska, neodredjena i daleka. Osjeca se priguseno ali uporno prisustvo simbolickih i mitskih nagovjestaja i poruka. Ti komadi kojima se zaokruzava djelo velikog dramaticara su bez zestokih prizora i snaznih strasti, a odisu dohom smirene vedrine koja dolazi posle sukoba i trpljenja                                

povratak