O   D J E L U

Roman "Dervis i smrt"je najznacajnije knjizevno djelo u stvaranju Mese Selimovica,ali i znacajno djelo u nasoj cjelokupnoj knjizevnosti.Djelo je osobeno po stilu,jeziku,filozofiji zivota,psiholoskoj analizi i tehnici oblikovanja.Po tim i mnogim drugim kvalitetima spada u sam vrh nase romaneskne proze."Dervis i smrt"je roman lika-od pocetka do kraja u sredistu radnje je sejh Ahmed Nurudin cije je istovjedno sagledavanje zivota dovelo je do poraznog saznanja da je zivot prosao u praznini i neiskoriscenosti,u uzaludnosti i besmislu,bez jasnih tragova.Ovo je i psiholoski roman-oblikovan je kao ispovjest junaka,koji na kraju zivotnog puta,u iscekivanju smrti svodi svoj zivotni  bilans.To je i filozofski roman-u sredistu radnje je covjek kao moralno bice i smisao njegove (covjekove) egzistencije.

Poticaj za nastanak romana nalazi se u piscevom zivotu.Poznavanje tih autobiografskih elemenata olaksava razumjevanje romana,licnosti Ahmeda Nurudina( njegov zivotopis),tehnike oblikovanja i stvaralackog postupka.Krajem1944.god.u Tuzli je streljan Selimovicev najstariji brat Sefkija,partizanski oficir.Sefkijina smrt je snazno pogodila Selimovica:sedmoro ih je bilo u partizanima a brata ubise partizamni. "Taj moj ubijeni brat je moja najvece tuga" pise Mesa Selimovic.

U romanu su izvrsena visestruka pomjeranja.Zbivanje je iz vremena Narodnooslobodilackog  rata pomjereno u tursko vrjeme i time je ostvarena vremenska distanca i smireniji ton pripovjedanja.Dozivljaj je sa licnosti partizana i komuniste pomjeren na lik dervisa i sejha. Problem je sa politicko-ideoloskog pomjeren na vjersko-ideoloski teren cime je izbjegnuta politicka aktuelnost i neminovan prodor subjektivnih osjecanja i raspolozenja.Ovim postupkom je pojedinacno i privatno dobilo univerzalno znacenje.

HOME