Istorija

 

 

Prvi organizovani život u Atini potiče iz neolita, negdje oko 4000-3000 godine prije nove ere, kada su se prvi stanovnici nastanili na Akropolju i u dolini rijeke Ilis (danas Olimpijon). Taj proces se nastavio u bronzano doba (od 3000-1100. p. n. e.), kada su prehelenska naselja okupirala prva grčka plemena. Zanimanja tih prvih plemena su uglavnom bila agrikultura i stočarstvo, da bi vremenom počeli da trguju i uspostavljaju kontakte sa drugim dijelovima Grčke i Egejskog mora.

Za vrijeme mikenske civilizacije (1550-1050) ekonomija je znatno napredovala, a uz nju i arhitektura i umjetnost. Mikenska plemena su okupirala Akropolj i okolinu oko 16. vijeka prije nove ere. Nešto prije 13. vijeka prije nove ere, na vrhu Akropolja, podigli su palatu svome monarhu, a nešto kasnije, polovinom istog vijeka, prve zidine za svoj grad. O mikenskoj Atini postoji serija mitova koji su povezani sa djelima lokalnih prinčeva. U 12. vijeku, većina mikenskih centara su napuštani, poslije čega su uslijedile migracije stanovništva na grčkom tlu. Plemena Tesalije i Dorije su krenula prema jugu, ali nisu nikada okupirali Atiku. S njima su se takođe izmješalala plemena Jonaca, koja su kasnije, u 8. vijeku p. n. e., kao i ostala grčka plemena, krenuli prema istoku stvarajući kolonije na obalama Male Azije. U 8. vijeku p. n. e., različita plemena Atike su se sjedinila i pretvorila Atinu u svoj centar, stvarajući tako prvi grad-državu.

Za vrijeme tog perioda (geometrijski period - od 1050-700. godine p. n. e.), grčka civilizacija je znatno napredovala. U to vrijeme, religija se po prvi put organizovala oko dvanaest bogova olimpijskog panteona, stvorio se novi alfabet, koji je korijen svih evropskih alfabeta. Poezija je stekla svoje prvo jezgro u Homerovim epovima i počele su inovacije u keramici. Geometrijska dekoracija keramike za svakodnevnu upotrebu, daje ime ovom periodu. U 7. vijeku p. n. e. umjetnici su primali uticaje sa istoka, ali su kasnije njihova djela stekla poseban, grčki karakter. U 6. vijeku p. n. e., sagrađeni su prvi mermerni hramovi u dorskom i jonskom stilu, statue Koros i Kores (mermerne statue koje predstavljaju mladića ili djevojku) i keramičko posuđe i ćupovi sa crnim figurama.

Starogrčka Atina

Starogrčka Atina je bila jonski polis koji se nalazio na poluostrvu Atici. U njoj su živeli aristokrate, demos (narod) i robovi. U najstarije vreme Atinom su vladali bazileusi (kraljevi). Ostale aristokrate nisu bili zadovoljni tim državnim uređenjem. Svake godine je birano 9 aristokrata koji su se nazivali arhonti. Oni su delili vlast sa areopagom, vijećem koje je zasjedalo na brdu posvećenom bogu rata Aresu. Međutim, ljudi iz demosa nisu bili zadovoljni. Između njih i aristokrata se javila ogorčena borba. Na kraju su pravo da učestvuju u vlasti dobili i bogate zanatlije i trgovci iz demosa. Najvišu vlast imala je Narodna skupština koja je donosila sve odluke vezane za upravljanje državom.

Atina je bila demokratsko-robovlasnička država.Svaki grčki grad ili polis je bio potpuno nezavisno središte političkog, kulturnog, kao i trgovačkog života, a Atina je bila jedan od najvećih i najjačih polisa.Svaki polis je imao i jedan trg, mjesto okupljanja - agoru - koji je, pre svega služio za trgovinu i razne skupove, a bio je administrativni i društveni centar. U agori se odvijao svakodnevni život polisa. Atina je bila, kao i većina polisa, okružena zidinama, a imala je i mesto poslednje odbrane - Akropolju, na kojoj su bili smješteni hramovi vrhovnih božanstava Grka.Atinski Akropolj je svoj konačan oblik dobio u 5. veku pre nove ere u vreme jednog od najvećih i najznačajnijih državnika, Perikla. U doba njegove vladavine Atina je postala demokratska republika.Periklo je nametnuo bogatašima visoke poreze, a novac se koristio za uređenje Atine, a posebno Akropolja. U tom periodu su izgrađeni vevelepni hramovi, kao i veličanstvena umjetnička djela, pa se razdoblje vladavine Perikla naziva zlatnim dobom Atine, jer su tada podignuti hramovi:

Partenon

Partenon se nalazio na visoravni visokoj oko 70 m. i predstavlja okosnicu arhitektonskog rješenja Akropolja. Partenon je tako urbanistički riješen da se vidi sa velike udaljenosti, ali, kako se približavate Akropolju i počinje penjanje, on postepeno nestaje da bi se video tek kada se dođe do njega. Kada se stupi na plato ispred njega, on se mora obići da bi se ušlo u sam hram, jer je ulaz sa druge strane prilaza. Partenon je uzdužna građevina u čijem se predvorju nalazi reljef koji prikazuje panatenejske svečanosti. Reljef (440. i 437. godine pre nove ere) je djelo Fidije i njegovih učenika.                                               

Erehtejon, hram božice Nike

Hram, koji je sagrađen oko 421 godine pre nove ere, zbog nagiba terena, podijeljen je na nekoliko nivoa koji su povezani stepeništem. Visinska razlika između svetilišta Atine i drugih djelova hrama je oko 3 m. Hram, kao većina drugih hramova, nije, u osnovi pravilnog oblika, i u njemu se nalazilo svetilište Atine, Posejdona i prvog atinskog kralja Erehteja.                                 


Propileje – Svečani ulaz

Propileje - svečani ulaz, su činile široke stepenice između dva zida. U samom podnožju stepeništa stajalo je, povezano na gornjoj strani gredama, šest dorskih stubova, a na vrhu, stepenište se završavalo visokim zidom u kojem je bio prolaz širine središnjeg djela stepeništa.                                                        


 

<<Naslovna