POCETAK

Najranija arheološka nalazišta o području Pariza potiču još iz Rimskog doba, iz 4200. godine prije nove ere. Keltsko pleme Parisi, koji su bili poznati kao trgovci i moreplovci, trajno su naselili oblast u okolini rijeke Sene oko 250. godine prije nove ere. Galsko-romanski grad je bio poznat kao Lutete, a kasnije mu je naziv promijenjen u Lutecia, što znači grad opkoljen vodom (ime Lutecija se prvi put spominje 53. godine prije nove ere u šestoj knjizi Julija Cezara iz ciklusa ''O galskim ratovima'' -De Bello Gallico). Tu oblast su, pod vođstvom Cezara, pokorili Rimljani oko 52. godine prije nove ere. Pošto su još prije zauzimanja grada Parisi spalili u Luteciju sve mostove, Rimljani obrazuju novu, trajnu naseobinu na lijevoj obali Sene (Left Bank Sainte Genevieve Hill) , poznatu kao Ille-de-la-Cite.

Tokom narednih decenija, naselje se znatno proširilo, postajući tako jedan perspektivan grad sa brojnim kupatilima, hramovima i pozorištima te jednim amfiteatrom. U rimskoj Galiji ovaj grad se zvao Civitas Parisorum, ili Parizija, i nije imao veći značaj.

Padom Zapadnog Rimskog carstva počeo je period stagnacije i opadanja moći naseobine. Do 400. godine nove ere većina stanovnika napušta grad, koji je na taj način sveden na grad veličine garnizona.

 

              

 

SREDNJI VIJEK

U III vijeku nove ere grad osvajaju Germanska plemena, a 451. godine Huni na čelu sa Atilom kreću u osvajanje Pariza. Tada je izvjesna Ženevjev obećala da će svojom molitvom spasti grad, i zaista, Huni su zaobišli Pariz, a Ženevjev je proglašena svetiteljkom i zaštitnicom grada.

Tokom VI vijeka, tačnije 508. godine, merovinški kralj Hlodovigo I proglašava grad prijestonicom. Tokom vladavine Karolinga grad su više puta napadali Normani. Za vrijeme vladavine dinastije Kapet Pariz je proglašen prijestonicom Francuske. Kralj Filip II Avgust (1165-1223) je utvrdio grad i sagradio palatu Luvr. U XII vijeku se razvilo zanatstvo, otvorena je i prva natkrivena pijaca, a početkom XIV vijeka se iz većeg broja manjih škola razvio čuveni univerzitet Sorbona. Međutim, Pariz je svoju ulogu središta Francuske kraljevine izgubio tokom stogodišnjeg rata sa Englezima, koji su upravljali gradom u periodu od 1420. do 1436. godine. Po dolasku na vlast kralja Karla VI 1437. godine Pariz ponovo postaje prijestonica, iako francuski kraljevi počinju da grade svoj rezidencije u vidu dvoraca na Loari..

Tokom francuskog građanskog rata, koji se vodio u 17. vijeku i trajao od 1648. do 1653. godine, predstavnici vladarske dinastije su 1648. godine napustili grad. Tada je kralj Luj XIV, poznat i kao ''Kralj sunce'', premjestio sjedište kraljevske porodice u Versaj 1682. godine. Luj XIV je takođe otpočeo građenje bolnica te uvođenje ulične rasvjete, ali i rušenje velikih gradskih zidina i gradnju bulevara. Stotinu godina kasnije, Pariz je postao središte Francuske buržoaske revolucije, koja je okončana padom Bastilje 1781. godine, kada je ujedno i monarhija zbačena s vlasti, i uspostavljena Druga republika, a kasnije i Prvo carstvo na čelu sa Napoleonom Bonapartom.

 

 

 

DEVETNAESTI VIJEK

Industrijska revolucija, Drugo carstvo kao i takozvana Lijepa epoha (Belle epoque), koja je trajala od 1871. do 1914. godine, doveli su do naglog razvoja Pariza, najvećeg u njegovoj istoriji. Razvoj željeznica omogućio je doseljavanje velikog broja ljudi u Francusku, koji su pristizali tražeći zaposlenje u nekoj od novootvorenih fabrika. Grad je pretrpio značajne promjene za vrijeme vladavine Napoleona III, nećaka Napoleona Bonaparte, koji je promijenio izgled Pariza gradeći mrežu avenija i stvarajući novi stil gradnje, neoklasicizam. Taj je program sproveden radi stvaranja boljih uslova za život u gradu, kao i da bi poboljšao njegov cjelokupan izgled.

Epidemija kolere koja je zadesila grad 1832. godine uticala je na broj stanovnika, jer je tokom epidemije umrlo oko 20.000 ljudi od sveukupnog broja koji je iznosio oko 650.000. Pariz je takođe pretrpio i rat koji se vodio između Francuske i Pruske tokom 1871. godine, pad Napoleona III i uspostavljane Pariske komune (prve socijalističke države u svijetu) i njen pad 28. maja 1870. godine, nakon skoro dva mjeseca postojanja. Tada je i spaljen jedan dio Pariza, a u borbama između tadašnje vlade i pobunjenika je izginulo oko 20.000 stanovnika, što je poznato i kao Krvava sedmica. Krajem XIX vijeka Pariz se u potpunosti oporavlja,i  1889. godine, na stogodišnjicu Francuske revolucije, izgrađena je i jedna od najpoznatijih građevina na svijetu, Ajfelov toranj, koja je sve do 1930. godine bila najviša građevina na svijetu.

Sem toga, u drugoj polovini XIX te u prvoj polovini XX vijeka, u Parizu je održano 6 Svjetskih izložbi (1855, 1867, 1878, 1889, 1900, 1937.), kao i Ljetnje Olimpijske igre (prve 1900. te druge 1924. godine),

 

 

DVADESETI VIJEK

Tokom Prvog svjetskog rata (1914-1918) Pariz je bio u prvim redovima ratnih dešavanja, ali pošteđen njemačke invazije koja je trebalo da uslijedi nakon savezničke pobjede na Marni. Po završetku ratnih sukoba, tu su se odvijali mirovni pregovori i vršile parade pobjedničke vojske. U periodu između dva svjetska rata, Pariz postaje izuzetno značajno kulturno središte Evrope, u kojem su se okupljali brojni umjetnici iz raznih krajeva svijeta, uključujući ruskog kompozitora Stravinskog, američkog pisca Hemingveja kao i španske slikare Dalija i Pikasa.

U junu 1940. godine, Pariz je okupirala njemačka vojska, a pod njihovom vlašću je ostao sve do 25. avgusta 1944. godine, dva mjeseca nakon invazije na Normandiju. Tokom rata grad nije pretrpio značajnija oštećenja, budući da nije bilo strateških meta koje bi bile pod udarom savezničke vojske, kao i zbog činjenice da je njemački general Von Choltitz, koji je boravio u Parizu, očuvao brojne spomenike po naređenju Adolfa Hitlera, koji je 1940. godine posjetio grad.

U periodu nakon završetka rata došlo je do najvećeg razvoja grada još od Lijepe epohe. Krajem XIX vijeka Pariz doživljava velike arhitektonske promjene po planovima barona Osmana. Cijeli blokovi krivudavih i uskih srednjovjekovnih ulica su srušeni da bi se izgradile široke avenije, bulevari i neoklasicističke fasade koje su slika Pariza danas. U to doba su izgrađene željeznička stanica Lion, zgrada Opere, most Aleksandra III, i prepoznatljive stanice metroa u stilu ove epohe. Predgrađa su počela da se šire, a izgrađena je i oblast La Defense. Sveobuhvatna mreža podzemnih prolaza, RER, izgrađena je da bi upotpunila Metro i služila udaljenim predgrađima, dok je mreža autoputeva, koja se razvijala u predgrađima, usmjerena na takozvanai Peripherique, kružni tok oko grada.  Nakon 1970. godine, mnoga unutrašnja predgrađa, posebno u sjevernom i istočnom dijelu, su iskusila deindustrijalizaciju i postala centri za imigrante i oaze nezaposlenih. U isto vrijeme, grad Pariz u okvirima Peripheriquea, te zapadna i južna predgrađa se ekonomski razvijaju, te počinju da prikupljaju velike poreze od stanovnika čiji su prihodi, po glavi stanovnika, među najvišim u Evropi.

 

 

 

                                                                                                                                POVRATAK