Dunavski Gibraltar

      Ispod petrovaradinske stijene, male panonske planinske Fruške gore, nastao je grad na Dunavu - Novi Sad. Tu, na Dunavskom Gibraltaru, na 1255. kilometru ove rijeke, srednjoevropska Habzburška moharhija se podizanjem Tvrđave uzdigla iz pepela, poslije turske opsade Beča 1683. godine. U troriječju Dunava, Tise i Save, gdje su se suočile  tri civilizacije - hrišćanski Istok, hrišćanski Zapad i islam - našle su utočište brojne etničke i vjerske grupe.

      Ovaj prostor ima zanimljivu istoriju dugog trajanja, brojnih naroda i kultura. Boravili su tu: Rimljani, Gepidi, Huni, Avari, Sloveni, Germani, Mađari, Vizantinci i Turci. Na petrovaradinskoj stijeni Rimljani su podigli utvrđenje, koje su kasnije Mađari obnovili, a Turci održali. Naspram Tvrđave, na lijevoj, močvarnoj obali Dunava, poslije protjerivanja Turaka, krajem 17. vijeka, Austrci su podigli mostobran, a oko njega je niklo naselje vojnika, zanatlija i trgovaca. Isprva je naselje nazvano Racko (Srpsko) selo, a kasnije Petrovaradinski šanac. Kada se naselje uvećalo, poslije prestanka ratova početkom 18. vijeka, građani željni slobode uspjeli su, uz finansijski otkup od 80 000 forinti, da od carice Marije Terezije izdejstvuju status slobodnog kraljevskog grada, pod imenom Novi Sad. Bilo je to 1. februara 1748. godine.

Povratak