"Ja sam Gospod Bog tvoj:nemoj imati drugih bogova osim mene." 1.bozija zapovijest

*U religiji bice kome se covjek klanja I prinosi mu zrtve dato je u obliku licnosti.Religijskim cinom,posredstvom svestenika I na odgovarajucem mjestu:u hramu,crkvi,kraj svetog drveta,na rijeci, covjek izrazava zelju I potrebu da obnovi savez sa svojim bozanstvom,uvijek iznova dokazujuci svoju pokornost I skrusenost.

Izraz monoteisticki je od grckog:monos-"jedan" I theos-"bog".Monoteisticke nadnacionalne I univerzalne religije neogranicavaju se samo na jedan narod.Monoteisticke religije su nastajale u periodu od VI vijeka p.n.e. do VII n.e. To su:

*jevrejska religija

*budizam

*hriscanstvo

*islam

 
 
JUDAIZAM

*Judaizam je jedna od cetiri monoteisticke religije i nije samo skup religijskih ideja i obreda,  moralnih i pravnih nacela,  vec i istorija jevrejske zajednice koja obuhvata vise milenijuma.

ETAPE U RAZVOJU JUDAIZMA

1. BIBLIJSKI JEVREJSTVO : Biblija ili Stari zavjet jeste pripovjest o upravo tom jevrejstvu. Mnogi istrazivaci smatraju da je biblijsko jevrejstvo prethodna faza u razvoju hriscanske religije, koja je izlozena u Novom zavjetu.  Biblijsko jevrjstvo sadrzano u Starom zavjetu predstavlja drevnu istoriju i mitologiju jevrejskog naroda. Rijec je o postanku svijeta, o istoriji rodova i plemena jevrejskog naroda. Karakteristika biblijskog jevrejstva kao i kasnijih etapa u razvoju, jesu tzv.  Savezi velikana ili mitskih heroja jevrejskog naroda, s jedne strane ,  i Boga sa druge strane. Postojala su cetiri takva saveza. Prvi savez pada nakon Bozijeg stvaranja svijeta i izgonjenja Adama i Eve iz raja. Zatim, slijedi istrebljenje svijeta potopom zbog toga sto se na zemlji umnozilo zlo. Bog je time htio da kazni ljude zbog moralne izopacenosti. Sklopio je prvi savez sa Nojem. "Noje bjese covjek pravedan i bezazlen svojega vijeka;po volji Bozijoj svagda zivjase Noje. "Drugi savez bog je sklopio sa Avramom, dok se treci vezuje za period Mojsijevog izbavljenja Jevreja iz egipatskog ropstva. Sa Mojsijem je Bog sklopio savez na Sinaju. Cetvrti savez je sklpljen izmedu Boga i Davida.

2. DRUGA FAZA u razvoju jevrejstva slijedi nakon razaranja Jerusalemskog hrama od strane Vavilonjana 587/6.  P. n. e.  kada su Jevreji protjerani iz Judeje. Odmah zatim pojavili su se novi religijski centri u Palestini, Egiptu i Vaviloniji. Od tada postoji snazna potreba Jevreja da se vrate u svoju postojbinu, u Cion. Cion oznacava Kanaansku tvrdavu na brijegu Jerusalima, i jeste simbol povratka u prazavicajnost. Od izraza "Cion" nastao je naziv politickog pokreta:cionizam(koji datira iz 1885), koji oznacava tezu rasutih Jevreja u svijetu za ujedinjenjem i povratku u Izrael. U ovom periodu dogodila se jos jena vazna prekretnica u razvoju jevrejstva. Rimljni su 70.  godine n. e.  razorili Irodov hram. Zbog razorenih hramova, u ovom periodu pocinje razvoj tzv.  Rabinskog jevrejstva koje je nastalo kao sinteza vise jevrejskih struja. Cilj rabinskog jevrejstva je obnova vjerskog zivota bez hrama.

 
 BUDIZAM

GRANE BUDIZMA:

1.HINAJANA-na jugu Indije

2.MAHAJANA-na sjeveru

3.TANTRIZAM-na Tibetu

*Prije pojave budizma kao monoteisticke religije,u drevnoj Indiji je bio razvijen bramanizam,indijska religija cije je glavno nacelo bilo postojanje najvise ili opste "duse svijeta".Ovaj princip naziva se braman.Na drugoj strani se nalazi pojedinacna dusa-atman,koju posjeduje svaka jedinka.Cilj ove religije je da se pojedinacna dusa oslobodi vezanosti za sve sto je prolazno,sto cini predmet zla,dakle za tjelesnost,I sjedini sa Opstom dusom,uzdizuci se tako do bramana.Mada je budizam religija rodena na indijskom tlu,ona pokriva veoma mali dio Indije,svega 300 000 vjernika.Medutim,budizam je veoma razvijen van Indije:u Indokini,Tibetu,Mongoliji,Kini,Koreji,Japanu.Osnivac budizam je Gotama Buda(560-480 p.n.e.).Sam izraz "buda" znaci prosvjetljeni.Buda je u 29. godini zivota dozivio "otkrovljenje" kraj nekog drveta.Razvio je takvo religijsko ucenje koje su mogli prihvatiti svi slojevi naroda I obrazovani I neuki.Po tom ucenju "apsolutno blazenstvo", koje se u ovoj vjeri naziva nirvana,mogu ostvariti svi ljudi,bez obzira na drustveni stalez.

 
 HRIŠĆANSTVO

Jedinstvo zapadnog svijeta zasniva s e na ovoj tradiciji:na hriscanstvu I na antickoj civilizaciji Grcke,Rima I Izraela.

T.C.Eliot

*Hriscanstvo se kao monoteisticka religija razvilo na prostoru mocne Rimske imperije,na prelazu starog u novi vijek.Milioni ljudi u Rimskom Carstvu,raznih jezika,vjera I kultura,prihvatili su novi pogled na svijet koji je obecavao iskupljenje iz stanja siromastva I ponizenosti,I nudio izgledniju,bolju buducnost.Kao sto je jevrejstvo izlozeno u Starom zavjetu,tako je I hriscanstvo izlozeno u Novom

zavjetu,zbirci tekstova koju sacinjavaju:4 jevandelja po Mateju,Marku,Luki I Jovanu,djela apostolska,21 poslanica,I na kraju,najvazniji tekst,"Otkrovljenje Jovana Bogoslova",popularniji Apokalipsa.Novi zavjet je nastao u periodu od 30-120 godine nove ere poslije smrti Isusa Hrista.Posto se vjerski pokret na cijem je celu Isus Hristos protivstavljao zvanicnom mnogobostvu koje je Rimska Imperija jedino priznavala,I kao su se sami Jevreji pobunili protiv samozvanih novih mesija,Isusa je uhvatila I osudila Rimska vlast na cijem je celu bio Pontije Pilat.Potom je bio razapet na krstu,da bi nakon tri dana vaskrsnuo iz mrtvih,sjedinivsi se sa duhom svojim sa Bogom-Ocem.

 
 
ISLAM

Islam je jedna od cetiri monoteisticke religije univerzalnog znacenja.Ova religija se odnosi na jednu kompaktnu etnicku,narodnosnu grupu,na Arape,na narode istog porijekla pa je slicna jevrejstvu.Ono sto povezuje sve vjernike I Islamu,jeste zajednicki arapski jezik na kome je objavljena I najvaznija sveta knjiga Islama,Kuran. Muhamedu se kao I Budi I Isusu "sam Bog otkrio".Islam se formirao znatno kasnije od prethodnih religija,tek u VII vijeku n.e. na tlu danasnjeg Arabijskog poluostrava. Osnivac Islama je Muhamed (570-632) koji je ujedinio razbijena arapska plemena,usrdsredujuci svoj duhovni I vjerski rad na dva grada-Medinu I Meku.