abc Logika
Transcendentalna logika je nauka o a priornim zakonima razumskog saznanja. Transcendentalnu logiku čine analitika i dijalektika. U prvom dijelu transcendentalna analitika otkriva se princip iznalaženja svih čistih pojmova razuma - 12 kategorija, dok se drugi dio bavi transcendentalnom dedukcijom načinom na koji se pojmovi a priori mogu odnositi na predmete.
- U svojim predavanjima objavljenim u spisu Logika Kant prvo objašnjava samu prirodu u kojoj se sve dešavanje odvija po pravilima. “Cela priroda uopšte nije zapravo ništa drugo negoli neka povezanost pojava po pravilima; i nigde nema nikakve lišenosti pravila”. (Kant, 1990: 17) Sposobnost zamišljanja pravila pruža nam razum. “Kao i sve naše moći skupa tako je pak i, naročito, razum pri svojim operacijama privržen pravilima, koja možemo da istražujemo”. (Kant, 1990:18)
- “ Sva pravila po kojima razum postupa su ili nužna ili slučajna... Nauka o nužnim zakonima razuma i uma uopšte, ili, što je svejedno, o čistoj formi mišljenja uopšte, naziva se pak logika”. (Kant, 1990: 19)
- Kant polazi od određenja razuma kao moći mišljenja i suđenja, prihvatajući autoritet formalne logike i njenu podjelu sudova. Protivi se tradicionalnom određenju suda da je sud veza pojmova. ''...mi sve radnje možemo da svedemo na sudove, tako da se razum uopšte može predstaviti kao moć suđenja''. Kant sudove dijeli prema:
- Da bi se razumjelo Kantovo tumačenje apriornog saznanja treba uočiti klasifikaciju sudova na analitičke i sintetičke. U analitičkim sudovima predikat je sadržan u subjektu./ Sva su tijela rasprostrta (protežna)/. Prostornost je spojena sa tijelom. Sintetični sudovi pak predikatom pridaju subjektu nešto što u njemu još nije uključeno./ Sva tijela su teška/: Veza između subjekta i predikata je u sintetičnom sudu samo slučajna. Sintetički su sudovi aposteriorni.
Međutim, Kant smatra da postoje i sintetički sudovi a priori.
To su sudovi koji se nalaze u matematici, aritmetici /7+5=12/, geometriji, fizici i moralu i objašnjavaju kako je moguća nauka.